ملاحظاتی بر دیدگاه «تصلب و بن‌بست ‌ سنت اسلامی در تجربه اندیشه ایرانی»

انقلاب اسلامی، انقلابی مبتنی بر سنت اسلامی است. برخلاف تلقی رایج در غرب که سنت، به مثابه بخش و جزیی از عالَم غربی ملاحظه می‌شود، سنت در اندیشه اسلامی، شامل عالَم اسلامی بوده و قابل تقلیل به جز و بخشی از آن نمی‌باشد. دکتر سید جواد طباطبایی ـ یکی از نویسندگان معاصر که همه تحولات و اندیشه‌های ایرانی را از صدر اسلام تاکنون بر محور سنت اسلامی و تطورات آن تحلیل می‌کندـ بر این باور است که سنت اسلامی به دلیل دورشدن از عقل آزاد ـ به‌معنای یونانی آن ـ و لغزیدن در ظاهر شریعت اسلامی و نیز به سبب تحولات تاریخی ناشی از حمله مغولان به ایران و... دچار انحطاط، زوال، تصلب و بن‌بست شده و آن‌چنان گرفتار تکرار بی‌تذکاری گردیده است که تراث آن برای درک مناسبات عصر مدرن ناکافی می‌باشد. هر چند وی کمتر مستقیماً‌ و با صراحت درباره انقلاب اسلامی سخن گفته است، اما از آنجا که این انقلاب بر پایه همین سنت اسلامیِ به‌بن‌بست‌رسیده! استوار شده است، منطقاً باید وصف یاس‌آوری که درباره سنت اسلامی وجود دارد را در مورد انقلاب اسلامی نیز صادق دانست. این نوشتار در صدد است تا ضمن نقد نظریه دکتر طباطبایی، مساله سنت اسلامی را به مثابه اساس و پایه انقلاب اسلامی، مورد تامل و بحث قرار دهد.