«فقه نظام» در سنجه رد و امکان

«فقه نظام» به معنای کشف نظریات کلان اسلام در موضوعات اجتماعی است که در امکان و رد آن اشکالاتی مطرح است؛ هرچند این اشکالات عمدتاً ریشه در نوع روی‎کرد به فقه و شریعت اسلامی دارد. این مقاله در صدد استحکام پایه‌های نظری فقه اسلامی، با بررسی و طبقه‌بندی اشکالات مطرح‌شده در این خصوص به روش مروری تحلیلی ارزیابی نموده و می‌کوشد به اشکالات وارد بر اصل وجود «فقه نظام» پاسخ دهد، تا حد امکان برداشت‌های نادرست را بر طرف سازد.عمده اشکالات بر رد فقه نظام مربوط به عدم وجود آن در اصل شریعت یا در عدم امکان دست‎یابی به آن است. این مقاله ضمن احصای ادله، به پاسخ‌گویی اشکالات و اثبات امکان فقه نظام مبادرت می‌ورزد، نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که اختلاف دیدگاه‌ها در تعریف این عرصه فقهی منبعث از جدیدبودن و ورود ذهنیت‌های مختلف به این بحث است، لکن این مساله با لحاظ ارتباط و انسجام میان احکام و اعتبار مسائل کلان توسط شارع و ... امکان‌پذیر می‌نماید.

Jurisprudence of the [Social] System in the Scale of Rejection or Possibility

“Jurisprudence of the system” is taken to mean the discovery of main doctrines of Islam concerning various social subjects, though there have been controversies over its possibility or rejection. These controversies have their roots in two approaches to Islamic jurisprudence and Law, ShariÝah. Drawing upon the revisional-analytical method, this article seeks to show not only the strong theoretical foundation of Islamic jurisprudence but also the classification of the objections levelled at this sort of jurisprudence trying to meet the objections against the Jurisprudence of the system and to dispel the misconceptions in this connection.    The major objections against the jurisprudence of the system arise from the fact that the existence of such a jurisprudence is difficult to find and that the possibility to arrive at this sort of jurisprudence is in doubt. This article, while exploring the arguments raised for and against this from of jurisprudence, tries to find answers to the objections and to recognize the possibility of the existence of jurisprudence of the system. The results of the studies show that differences of opinions and views in giving a definition for this new realm of jurisprudence result from varying mentalities which have found their ways into discussions on this subject. However, the above mentioned problem seems to be plausible in terms of the correlations and coherence as seen in rulings and the legal validity which is given by the Law-giver to the major religious doctrines.