مبانی قرآنی رابطه امنیت و دیپلماسی در فقه سیاسی با روی کرد به قاعده «امان، تالیف قلوب و الزام»

فقه شیعه، به عنوان منظومه معرفتیِ برخوردار از پشتوانه‌های وحیانی که بر تمامی جوانب حیات انسانی اشراف داشته و سعادت واقعی وی را در سطوح فردی و اجتماعی دنبال می‌کند، در خصوص راه‌های تامین و ایجاد امنیت، دیدگاه های راهبردی دارد. فقه سیاسی شیعه با الهام از پیام نورانی وحی و متون حدیثی برای نهادینه سازی دیپلماسی در فراهم سازی زیرساخت‌های تامین امنیت، راه کارهای مناسب را ارائه نموده است. جستار پیش رو با روش توصیفی تحلیلی، به بررسی مبانی پیش‎گفته پرداخته است. نخست، آیه: «ثُمَّ اَبْلِغْهُ مَاْمَنَه» (توبه(9): 6) به عنوان «قاعده‌ امان»؛ براین پایه که هدف از تشریع عقد امان، اعطای مجال به گفت وگو با طرف مقابل خواهد بود و آیه: «وَ الْمُوَلَّفَهِ قُلُوبُهُم» (توبه(9): 60) به عنوان «قاعده‌ تالیف قلوب» در پیوند با ایجاد بسترهای لازم برای گسترش دیپلماسی و آیه: «فَانْ جاوُکَ فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ» (مائده(5): 42) به عنوان «قاعده‌ الزام»، فرد مقابل را ملزم به پذیرش قوانین دین و مذهب خودش نماید. این نوشتار با هدف ارزیابی مبانی رابطه امنیت و دیپلماسی در فقه شیعه به تحلیل و بررسی پرداخته است.

The Qur’ānic Bases of the Relation between Security and Diplomacy in Political Jurisprudence in View of the Idea of ‘Protection, Reconciliation between Hearts, and Obligation’

ShiÝi jurisprudence, as an epistemological system supported by divine revelation which governs all aspects of human life, and which seeks to provide real happiness at individual and social levels, is of strategic views concerning the way to ensure security. The ShiÝi political jurisprudence, inspired by the illuminating divine revelation and hadith texts to internalize diplomacy for the provision of the substructures intended for ensuring security, have developed certain appropriate strategies and approaches to the relevant issues. Accordingly, drawing upon descriptiveanalytic method, the present essay has dealt with the aforementioned principles. First, the verse no. 6 in Chapter 9 (alTawbah: 6) “Then convey him to his place of safety…”, as a rule of safety, is based on the idea that the aim of drawing up safety or security treaty is to provide opportunity to engage in dialogue with the other side, and, second, the verse “… and those whose hearts are to be reconciled, (9:60) as a rule of ‘ reconciliation between hearts’ aims at paving the ground for improving public diplomacy and, third, the verse “ if they come to you, judge between them,…”(5:42) as “the rule of obligation) aims to make the other side accept and practice his own religious laws and regulations. This article seeks to make an analysis and assessment of the bases of the relationship between security and diplomacy in ShiÝi jurisprudence.