آثار خانوادگی و اجتماعی رفق و مدارا از منظر فریقین

زندگی خانوادگی و اجتماعی، با ناملایمات و مشکلاتی آمیخته است که از تزاحم منافع افراد با یکدیگر ناشی می‌شود. در صورتی که این ناملایمات استمرار یابد، نه تنها افراد، بلکه نهاد خانواده و جامعه با انحطاط و نابودی مواجه می‌شوند. اسلام به منظور تحکیم روابط خانوادگی و اجتماعی، مراعات اصولی، همچون «رفق» و «مدارا» را پیشنهاد می‌کند. آگاهی از آثار خانوادگی و اجتماعی رفق و مدارا، خانواده‌ها را تشویق می‌کند، تا در ناملایمات واکنش منطقی نشان داده، از تندروی بپرهیزند. در این صورت، افراد و اعضای خانواده با انعطاف‌ خردمندانه، زندگی خانوادگی را سرشار از آرامش، همدلی و همراهی می‌نمایند و از طرفی آرامش و کمال را برای دیگران نیز به ارمغان می‌آورند. اصول رفق و مدارا در مقام تعامل افراد با یکدیگر در احادیث فریقین و نیز آثار علمای امامیه و اهل‌سنت از همان سده‌های نخستین اسلام مورد اهتمام بوده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی، اصول رفق و مدارا را در منابع فریقین مورد بررسی قرار داده و برجسته‌ترین آثار آنها را در روابط خانوادگی و اجتماعی تبیین می‌نماید. دستاوردهای مقاله نشان می‌دهد که سلامت جسمی و روانی، آرامش، برکت، بهره‌مندی مشروع، رزق وافر و تربیت سالم فرزندان، از جمله آثار خانوادگی، و کینه زدایی، امنیت، محبوبیت، پایداری روابط اجتماعی و تالیف قلوب، از جمله آثار اجتماعی رفق و مدارا هستند.

Familial and Social Effects of Kindness and Compliance from the Perspective of Sunni and Shiite Schools

Familial and social life is full of certain troubles and problems emanating from the conflict of interests of individuals. If these disorders continue, not only individuals but the family and the society would face decadence and destruction. Islam proposes certain principles such as kindness and compliance in order to consolidate the familial and social relations. It encourages the families to take logical reactions to these troubles and avoid extreme behaviors. In this case individuals and members of the family fill the familial life with peace, compassion, and sympathy following a wise flexibility. They also offer peace and perfection to others. The principles of kindness and compliance in the interactions of different people have been among major concerns of the Sunni and Shiite traditions and sources from the very early centuries of Islam. The present article studies the principles of kindness and compliance in Sunni and Shiite sources following a descriptive and analytical method explaining their most prominent effects in familial as well as social relations. The outcomes of the article indicate that physical and spiritual health, peace, security, legitimate enjoyment, abundant provision, and good upbringing of children are among the familial effects of kindness and compliance. On the other hand, eliminating enmities, security, popularity, lastingness of social relations and the winning over of hearts are among the social effects of kindness and compliance.