قلمرو مجازات تعزیری در فقه اسلامی

در فقه قاعده‌ای وجود دارد به نام «التعزیر فی کلّ معصیّه» که از اهمیّت بسیاری در فقه جزایی برخوردار است؛ زیرا مبنا و ملاک مشروعیّت بسیاری از احکام و قوانین اسلامی و بسیاری از اعمالی که در قوانین موضوعه فعلی، به ویژه بخش تعزیرات، جرم تلّقی و برای آنها مجازات تعیین شده و نصّ و دلیل خاصّی برای آنها در شرع مقدّس اسلام وارد نشده است، می‌باشد. برخی از فقهای اسلامی با استناد به این قاعده(1) مبنا و ملاک اعمال مجازات تعزیری را هم در گناهان کبیره و هم در گناهان صغیره می‌دانند، ولی برخی دیگر از فقهای اسلامی معتقدند مجازات تعزیری فقط در گناهان کبیره است و مرتکبان گناهان صغیره را نمی‌شود تعزیر کرد.عدّه‌ای از فقها با این بیان که تعزیر به منظور تنبیه و تادیب انجام می‌گیرد، قتل (اعدام) تعزیری را جایز نمی‌دانند. اما برخی دیگر از فقها و دانشمندان شیعه و سنّی تصریح کرده‌اند: تعزیر شامل اعدام هم می‌شود؛ چون اختیارش دست حاکم است و او بر حسب مصلحت و به تناسب جرم اقدام می‌کند، حتّی اگر به درجه اعدام هم برسد. در این مقاله این دو موضوع از دیدگاه فقهای اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و نظر راجح و مناسب برگزیده شده است.