تحلیل انتقال حق تالیف در قالب عقد بیع در فقه امامیه و اهل‌سنت و حقوق ایران و مصر

یکی از مهم‌ترین حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی هنری، حق تالیف می‌باشد. این حق، حقوق اقتصادی پدیدآورنده تلقی می‌شود و امروزه نیز مورد دادوستدهای فراوان بین پدیدآورندگان و ناشران قرار گرفته است. از دو جهت این حق محل تامل است: اول؛ اعتبار شرعی این حق که مورد انکار برخی از فقیهان قرار گرفته است. دوم؛ فقدان وجود نص قانونی در خصوص ماهیت دادوستد حق تالیف که نقل‌وانتقال این حق را با ابهام مواجه کرده است. اکثر حقوقدانان قائل به انعقاد این قرارداد در قالب ماده 10 قانون مدنی هستند و انعقاد حق تالیف در قالب عقد بیع را با توجه به عناصر موجود در تعریف این عقد مورد انکار قرار داده و اشکالاتی را نسبت به انتقال این حق در قالب عقد بیع مطرح نموده‌اند. در مقابل در نظام حقوقی مصر و اکثر فقهای اهل‌سنت به‌جز حنفیه انتقال این حق را در قالب عقد بیع امکان‌پذیر دانسته اند. در نهایت، با بررسیهای به‌عمل‌آمده توسط نگارندگان این نتیجه حاصل شد که حق تالیف یک حق مشروع و قانونی است و همچنین مقتضی برای انشاء نقل این حق در قالب عقد بیع موجود و مانع مفقود است و نیازی به ماده 10 قانون مدنی برای تبیین ماهیت نقل حق تالیف وجود ندارد، بلکه قصد طرفین می‌تواند به نقل حق تالیف، چهره عقد بیع را اعطا نماید.

Analysis of Transferring Copyright in the Form of a Contract of Sale in Imami Jurisprudence and Sunni Jurisprudence and Law of Iran and Egypt

One of the most important rights of the creators of literaryartistic works is copyright. This right is considered to be one of the economic rights of the creator and is still widely traded between creators and publishers. In two ways, this right is worth pondering; First, the religious validity of this right, which has been denied by some great jurists; Second, the lack of a legal provision on the nature of copyright trade, which has obscured the transfer of this right. Most jurists believe in concluding this contract in the form of Article 10 of the Civil Code and have denied the conclusion of the copyright in the form of a sale contract according to the elements in the definition of this contract and have proposed problems in transferring this right in the form of a sale contract. In contrast, in the Egyptian legal system, most Sunni jurists, except Hanafis, have considered the transfer of this right to be possible in the form of a contract of sale. Finally, studies conducted by the authors concluded that copyright is a legitimate right. It is also appropriate to transfer this right in the form of a sale contract and there is no need for Article 10 of the Civil Code to explain the nature of the transfer of copyright, but the intention of the parties can give the face of the sale contract to the transfer of Copyright.