بررسی خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی عصاره اتانولی به‌لیمو

زمینه و هدف: مواد نگهدارنده شیمیایی معمولاً برای جلوگیری از فساد مواد غذایی و عوامل مسمومیت‌زا استفاده می‌شوند. علی‌رغم افزایش ماندگاری مواد غذایی، این ترکیبات می‌توانند دارای اثرات مضری باشند. باقی‌مانده‌های ترکیبات شیمیایی در غذاها موجب افزایش مقاومت میکروبی می‌شوند. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی عصاره اتانولی به‌لیمو بر برخی از باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی بود.روش بررسی: در این مطالعه تجربی از روش خیساندن و حلال اتانول جهت عمل عصاره‌گیری استفاده شد. محتوای فنول و فلاونوئیدی عصاره اتانولی به‌لیمو اندازه‌گیری شد. ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ آنتی‌اکسیدانی ﻏﻠﻈﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﺼﺎره ﺑﺎ آزﻣﻮن ﻣﻬﺎر رادیﮑﺎلﻫﺎی آزاد دی ﻓﻨﯿﻞ ﭘﯿﮑﺮیﻞ ﻫﯿﺪرازیﻞ ﺑﺮرﺳﯽ شد و ﺑﺎ آﻧﺘﯽاﮐﺴﯿﺪان ﺳﻨﺘﺰی ﺑﻮﺗﯿﻞ ﻫﯿﺪروﮐﺴﯽ آنیزول مقایسه شد. اثر ضدمیکروبی عصاره به‌لیمو روی باکتری‌های استافیلوکوک اورئوس، لیستریا اینوکوا، باسیلوس سرئوس، اشرشیاکلی، سودوموناس آئروژینوزا و سالمونلا تیفیموریوم به روش‌های دیسک دیفیوژن، چاهک در آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی تعیین شد. داده‌های آزمایش با استفاده از آنالیز واریانس با نرم‌افزار spss ویرایش 20 تجزیه‌و‌تحلیل شدند و مقایسه میانگین‌ها به روش آزمون آماری چند‌دامنه‌ای دانکن انجام شد.یافته‌ها: مقدار فنول و فلاونوئید اندازه‌گیری‌شده عصاره اتانولی به‌لیمو به ترتیب برابر 0.35±96.47 میلی‌گرم اسید گالیک در گرم عصاره و 0.42±31.07 میلی‌گرم کوئرستین در هر گرم عصاره بود. میزان ic50 عصاره این گیاه 0.76±11.79 میکروگرم بر میلی‌لیتر تعیین شد. در‌حالی‌که این پارامتر برای آنتی‌اکسیدان ﺑﻮﺗﯿﻞ ﻫﯿﺪروﮐﺴﯽ آنیزول 0.29±10.16 میکروگرم بر میلی‌لیتر بود. در هر 2 روش دیسک دیفیوژن و چاهک در آگار، با افزایش غلظت عصاره به‌لیمو، قطر هاله عدم رشد افزایش یافت. عصاره اتانولی به‌لیمو در غلظت 12.5 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر هیچ اثر مهاری بر رشد باکتری‌های گرم منفی نداشت. در هر 2 روش مورد‌بررسی عصاره به‌لیمو بیشترین تاثیر را بر باکتری استافیلوکوک اورئوس داشت. محدوده حداقل غلظت مهارکنندگی عصاره اتانولی این گیاه بین 8 تا 128 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر بسته به نوع باکتری (گرم مثبت یا گرم منفی) متفاوت بود.نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد عصاره اتانولی گیاه به‌لیمو دارای اثر ضدمیکروبی قوی‌تری بر باکتری‌های گرم مثبت بود. بنابراین می‌توان از عصاره به‌لیمو در صنایع غذایی و دارویی به‌عنوان یک ماده طبیعی ضدمیکروبی استفاده کرد. با‌توجه‌به نتایج حاصل و افزایش روز افزون مقاومت باکتری‌ها نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های شیمیایی، پیشنهاد می‌شود با مطالعات بیشتر روی ترکیبات ضدمیکروبی این گیاه، امکان استفاده از آن برای درمان برخی از عفونت‌ها فراهم شود.

antioxidant and antimicrobial properties of ethanolic extract of lemon verbena

background and objectives: chemical preservatives are commonly used to prevent food from quick spoiling and oxidizing. despite their effect in increasing shelf life of foods, these compounds can have side effects. residues of chemical compounds in foods increase microbial resistance. this study aims to investigate the antioxidant and antimicrobial properties of lemon verbena (lippia citriodora l.) ethanolic extract against some gram-positive and gram-negative bacteria.methods: in this experimental study, the soaking method and ethanol solvent was used for extraction. antioxidant activities of different concentrations of extract were assessed using dpph (2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl) radical scavenging activity test and compared with butylated hydroxyanisole (bha) as a synthetic antioxidant. antimicrobial effect of extract on staphylococcus aureus, listeria innocua, bacillus cereus, escherichia coli, pseudomonas aeruginosa and salmonella typhimurium was determined by disk diffusion and well diffusion methods and measuring minimum inhibitory concentration (mic) and minimum bactericidal concentration (mbc). experimental data were analyzed in spss software, version 20 using analysis of variance and the mean values were compared using duncan’s multiple range test.results: the amounts of phenols and flavonoids in the ethanolic extract of were 96.47±0.35 mg of gallic acid/g of extract and 31.07±0.42 mg of quercetin/g of extract, respectively. the half-maximal inhibitory concentration of lemon verbena extract was 11.79±0.76 μg/ml, while it was 10.16±0.29 μg/ml for bha. in both disk diffusion and well diffusion methods, with the increase of the concentration of extract, the inhibition zone diameter increased. the ethanolic extract of lemon verbena at the concentration of 12.5 mg/ml had no inhibitory effect on gram-negative bacteria growth. in both methods, the extract had the greatest effect on s. aureus. the mic of ethanolic extract ranged from 8 to 128 mg/ml, depending on the type of bacteria (gram-positive or gram-negative).conclusion: the ethanolic extract of lemon verbena has higher antimicrobial effects on gram-positive bacteria. therefore, it can be used in food and pharmaceutical industries as a natural antimicrobial agent. considering the increasing resistance of bacteria to chemical antibiotics, more studies on lemon verbena and its antibacterial compounds are needed for treating infections.