علائم ماندگاردربهبودیافتگان کووید-19و اهمیت توانبخشی پسا حاد: مطالعه مروری نظام‌مند

زمینه و هدف سندرم حاد تنفسی کووید-19 در سراسر جهان گسترش یافته و عوارض و علائم ماندگار مختلفی، از‌جمله اختلالات مختلف جسمانی و روانی در بیماران ترخیص‌شده و بهبودیافته مشاهده شده است. هدف از مطالعه مروری حاضر، بررسی علائم ماندگار در بهبودیافتگان کووید19 و اهمیت توانبخشی در مرحله پسا حاد بود. روش بررسی در این مطالعه مروری نظام‌مند، مقالات مرتبط از پایگاه‌های اطلاعاتی شامل مدلاین، پابمد، گوگل اسکالر، ساینس‌دایرکت، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران، وب‌آو‌ساینس، اسکوپوس، اشپرینگر از سال 2019 تا اوت سال 2021 بررسی شد. همچنین در فرایند جست‌وجو مقالات از کلیدواژه‌های کووید-19 (و مشابه آن) بهبودیافتگان، بازماندگان، ترخیص‌شدگان، علائم ماندگار، پیامدها و پسا حاد استفاده شد. یافته‌ها در جست‌وجوی مقالات در پایگاه‌های داده 10227 مقاله شناسایی شد. پس از حذف مقالات تکراری، مقالات به زبان‌های غیرفارسی و انگلیسی، مقالات غیرپژوهشی و غیرمرتبط با موضوع، تعداد 61 مقاله به ‌دست آمد که به بررسی علائم ماندگار بیماران ترخیص‌شده و بهبودیافته پرداخته بودند. بیشترین علائم شامل تنگی نفس، خستگی و ضعف اکتسابی، مشکلات روان‌شناختی و کاهش کیفیت زندگی بود. نتیجه‌گیری یافته‌ها نشان داد با توجه به علائم ماندگار و شرایط بالینی ناشی از بیماری کووید-19، توانبخشی حرکتی و ریوی برای بهبودیافتگان ضروری است. این برنامه‌ها باید در بخش‌های تخصصی یا از طریق توانبخشی خانگی با هدف بازیابی مهارت‌های حرکتی و بهبود وضعیت روانی ادامه یابد.

Persistent Symptoms in Recovered Patient From Covid-19 and the Importance of Post-acute Rehabilitation: A Systematic Review

Background and Objectives: Coronavirus disease 2019 (Covid19) Acute Respiratory Syndrome has spread around the world. Various persistent complications and symptoms, including various physical and mental disorders, have been observed in recovered and discharged patients. The purpose of this review article was to study the persistent symptoms in patients recovering from Covid19 and the importance of rehabilitation in the postacute phase.Methods: In this review study, related articles from databases including Google Scholar, PubMed, Medline, ScienceDirect, SID, Inlm, Web of Science, Scopus, Springer from 2019 to August 2021, were reviewed. The following keywords were also used in the article search process: Covid19 (and similar) recovered, survivors, discharged, Persistent symptoms, consequences and postacute.Results: A search of articles in databases identified 10,227 articles. After removing duplicate articles, articles in nonPersian and English languages, nonresearch articles and non related articles, 61 articles were obtained that examined the persistent symptoms of recovered and discharged patients. The most persistent symptoms included dyspnea, fatigue and acquired weakness, psychological problems, and decreased quality of life.Conclusion: The results showed that due to the persistent symptoms and clinical condition of Covid19 disease, motor and pulmonary rehabilitation is necessary for the recovering. These programs should be continued in specialized departments or through home rehabilitation with the aim of regaining motor skills and improving mental health.