شیوع انواع کانال‌های مندیبولار دوشاخه و ارتباط آن با موقعیت و پهنای کانال اصلی در رادیوگرافی‌های پانورامیک

زمینه و هدف: کانال های مندیبل دوشاخه یکی از تنوعات آناتومیکی در کانال های مندیبولار تحتانی است که عدم توجه به آن می تواند باعث بروز عوارضی مانند بی حسی و خون ریزی حین درمان های دندان پزشکی شود. هدف از انجام این مطالعه بررسی شیوع وجود کانال های دوشاخه و ارتباط آن با موقعیت و پهنای کانال اصلی در رادیوگرافی های پانورامیک جمعیتی از شهر قم است.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی تحلیلی، مقطعی و گذشته نگر، رادیوگرافی پانورامیک 2415 نفر (1320 زن و 1095 مرد) با بازه سنی 18 تا 86 سال بررسی شد که در سال 1398 به دانشکده دندان پزشکی و درمانگاه دندان پزشکی سلامت قم مراجعه کردند. رادیوگرافی ها از نظر وجود کانال مندیبل دوشاخه در سمت راست و چپ و همچنین اندازه گیری پهنا و فاصله کانال ها با استفاده از نرم افزار scanora ارزیابی شدند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و آمار تحلیلی (آزمون کای دو، آزمون تی مستقل و آزمون من ویتنی) استفاده شد و (p<0.05) معنادار تلقی شد.یافته ها: نتایج نشان داد شیوع کانال های مندیبل دوشاخه در 64 نفر (2.6 درصد) بود. سه نفر (0.1 درصد) کانال مندیبولار دوشاخه دوطرفه داشتند و به این ترتیب تعداد کل کانال های دوشاخه 67 مورد شناسایی شد. شایع ترین نوع کانال های مندیبل دوشاخه، نوع 2 بود. همچنین رابطه معناداری بین سن، جنس، پهنا و فاصله تا بوردر تحتانی مندیبل با وجود کانال های مندیبل دوشاخه یافت نشد.نتیجه گیری: شیوع کانال مندیبل دوشاخه در تصاویر پانورامیک رابطه معناداری با سن، جنس، پهنای کانال و فاصله تا بوردر تحتانی مندیبل نداشت.

Prevalence of Different Types of the Bifid Mandibular Canal and its Relationship with the Position and Width of the Main Canal in the Panoramic Radiographs

Background and Objectives: The presence of bifid mandibular canals are among the anatomical variations in the inferior mandibular canals. Lack of attention to these canals can lead to complications, such as anesthesia and bleeding during dental treatments. This study aimed to investigate the prevalence of bifid canals and its relationship with the position and width of the main canal in the populationbased panoramic radiographs in Qom, Iran. Methods: This analyticaldescriptive, crosssectional, and retrospective study investigated 2415 panoramic radiographs of 1320 females and 1095 males (age range: 1886 years) who refereed to Dentistry School and Salamat Clinic in Qom, Iran, during 2019. The radiographs were evaluated regarding the presence of bifid mandibular canals on the right and left as well as canal width and distance using Scanora software. The data were analyzed in SPSS software through descriptive statistics (i.e., frequency, mean&±SD) and analytical statistics (i.e., Chisquare, independent ttest, and MannWhitney test). A pvalue less than 0.05 was considered statistically significant. Results: According to the results, the prevalence of the bifid mandibular canal was observed in 64 (2.6%) cases. Moreover, three (0.1%) individuals had bilateral bifid mandibular canals; therefore, the total number of the bifid mandibular canals was estimated at 67 cases. Furthermore, type 2 bifid mandibular canals were the most common type. In addition, the presence of bifid mandibular canals had no significant relationship with age, gender, width, and distance to the inferior border of the mandible. Conclusion: The presence of bifid mandibular canal in panoramic images had no significant relationship with age, gender, width, and distance to the inferior border.