رابطه بین سواد سلامت با قصد انجام آزمایش دیابت در افراد در معرض خطر با استفاده از تئوری رفتار برنامه ریزی شده

مقدمه و هدف: سواد سلامت تعیین‌کننده‌ای مهم برای سلامت جامعه به شمار می‌رود و سواد سلامت بالا فرصت‌هایی را برای توانمندسازی در تصمیم‌گیری مرتبط با سلامت افزایش می‌دهد. مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط بین سواد سلامت، نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده (tpb) با قصد انجام آزمایش دیابت در افراد در معرض خطر در استان کردستان (شهر قروه) انجام شده است.روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی - مقطعی بوده که سال 1403 انجام شد. 282 نفر از افراد واجد شرایط ورود به مطالعه با استفاده از روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای برای شرکت در مطالعه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل فرم اطلاعات دموگرافیک، پرسش‌نامه محقق‌ساخته مرتبط با سازه‌های tpb و پرسش‌نامه سواد سلامت بوده‌اند. داده‌ها با نرم‌افزارspss  ویرایش23 و آزمون‌های توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آزمون‌های تحلیلی (کای دو، همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه) تجزیه و تحلیل شده‌اند.یافته‌ها: میانگین و انحراف‌معیار سن شرکت‌کنندگان 9.24±45.88 بوده است. جنسیت، شغل، سن، سال‌های تحصیل، سواد سلامت، میزان درآمد ماهیانه، تحت پوشش بیمه و توانایی پرداخت هزینه‌های آزمایش با قصد انجام آزمایش دیابت ارتباط دارد (0.05≥p). همبستگی مثبت و معناداری بین سازه‌های tpb و سواد سلامت و قصد انجام آزمایش دیابت وجود دارد. متغیرهای جمعیت‌شناختی، سواد سلامت و سازه‌های tpb 74 درصد از واریانس قصد انجام آزمایش دیابت را تشکیل دادند.نتیجه‌گیری: عوامل جمعیت‌شناختی، عوامل خطر، سواد سلامت و سازه‌های tpb، قصد انجام آزمایش دیابت را در افراد در معرض خطر پیشگویی می‌کند؛ بنابراین، توجه به متغیرهای مذکور در طراحی مداخلات آموزشی ضروری به نظر می‌رسد.

relationship between the health literacy and intention to conduct diabetes testing in at-risk individuals using the theory of planned behavior

introduction and purpose: health literacy is considered an important determinant of society’s health, and high health literacy increases opportunities for empowerment in health-related decision-making. the present study aimed to determine the relationship between health literacy and the theory of planned behavior (tpb) constructs to conduct a diabetes test in at-risk individuals in kurdistan province (ghorveh city), iran.methods: the present study was a cross-sectional descriptive research conducted in 2024. a total of 282 at-risk individuals eligible for inclusion in the study were selected to participate in the survey using a multi-stage random sampling method. data collection tools included a demographic information form, a researcher-made questionnaire related to tpb constructs, and a health literacy questionnaire completed through an interview. data were analyzed using the spss (version 23) software, descriptive tests (mean and standard deviation), and analytical tests (chi-square, pearson correlation, and multiple regressions).results: the mean and standard deviation related to the age of the participants was equal to 45.88±9.24. there was a relationship between gender, occupation, age, years of education, health literacy, monthly income, insurance coverage, and the ability to pay for testing to conduct a diabetes test (p≤0.05). moreover, there was a significant positive correlation between the constructs of the tpb, health literacy, and the intention to undergo diabetes testing. the demographic variables, health literacy, and tpb constructs accounted for 74% of the variance in the intention to perform diabetes testing.conclusion: the demographic factors, risk factors, health literacy, and the tpb constructs predict the intention to conduct a diabetes test in at-risk individuals. therefore, it seems necessary to pay attention to the mentioned variables in the design of educational interventions.