تبیین علل استفاده نکردن از ماسک در بحران پاندمی 19 -covid از دیدگاه کارشناسان بهداشتی؛ یک مطالعه ی کیفی

مقدمه و هدف: روش‌های مختلفی برای پیشگیری از بیماری covid-19، از بدو پاندمی تاکنون مطرح شده است؛ اما با وجود کشف واکسن، هنوز استفاده از ماسک صورت، روشی اثربخش و کارآمد شناخته می‌شود. با وجود این، داشتن درک درستی از عوامل تعیین‌کننده‌ی رفتارهای پیشگیرانه، به‌ویژه استفاده از ماسک در جوامع، به‌علت سهل‌انگاری و نادیده‌گرفتن این امر، ضروری به نظر می‌رسد. لذا این مطالعه با هدف شناسایی علل استفاده‌نکردن از ماسک توسط مردم در پاندمی کووید19 از دیدگاه کارشناسان بهداشتی انجام شد. روش کار: این مطالعه به‌روش کیفی و تحلیل محتوا در سال 1399 انجام شد. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند و با شرکت 15 نفر از کارشناسان بهداشت دو شهرستان کاشان و آران و بیدگل در این مطالعه انجام شد. در این مطالعه، افراد با حداکثر تنوع از نظر سن، جنس و سطح تحصیلات انتخاب شدند. روش اصلی جمع‌آوری داده‌ها مصاحبه‌ی نیمه‌ساختاریافته بود که مدت مصاحبه بین 20 تا 30 دقیقه بود. متن‌های مصاحبه‌ها نوشته ، استخراج و به واحدهای معنی‌دار تقسیم شدند. به‌منظور استحکام، تایید نتایج و دقت تحقیق از معیارهای اعتبار یا مقبولیت داده‌ها (credibility) قابل پذیرش بودن و اعتبار، صحت و باورپذیری داده‌ها، تاییدپذیری، قابلیت اعتماد و قابلیت انتقال استفاده شد. یافته‌ها:  66.6 % شرکت‌کنندگان در مصاحبه مدرک تحصیلی کارشناسی، 13.4% کارشناسی ارشد و 20% مدرک دکترا داشتند. 80%درصد شرکت‌کنندگان مرد، 53.5% در محدوده‌ی سنی 40  تا 50 سال و همگی متاهل بودند. در روند تحلیل داده‌ها، 40 مفهوم اولیه که ویژگی‌های یکسان داشتند در شش زیرطبقه دسته‌بندی شدند و سپس بر اساس خصوصیات مشترک در سطح انتزاعی‌تری به سه طبقه اصلی تبدیل شدند. یافته‌های پژوهش در سه طبقه اصلی عوامل فردی، عوامل بین فردی و عوامل محیطی طبقه‌بندی شدند. زیرطبقه‌ها شامل عدم آگاهی، اعتقادات رفتاری و باورها، موانع جسمی، هنجارهای انتزاعی، موانع اقتصادی، موانع محیطی، ساختار نامناسب ماسک، سیاست‌ها و دستورالعمل‌های بهداشت بود.نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که علاوه‌ بر عوامل فردی، مانند آگاهی و اعتقادات افراد درباره رفتارهای پیشگیرانه، عوامل بین فردی، هنجارهای انتزاعی و عوامل اقتصادی و محیطی نیز می‌تواند بر استفاده از ماسک در افراد جامعه تاثیرگذار باشد که حمایت و پشتیبانی سازمان‌های دولتی را ضروری می‌سازد.

reasons for non-use of masks during the covid-19 pandemic crisis from the point of view of health experts: a qualitative study

introduction and purpose: despite the availability of vaccines, the use of face masks remains a recognized and effective measure in preventing the spread of covid-19. however, it is crucial to comprehend the underlying factors influencing people’s adherence to preventive behaviors, particularly mask usage within communities, as negligence and disregard for this matter persist. therefore, the present study aimed to identify the reasons for not using masks by people during the covid-19 pandemic from the point of view of health experts.methods: this research employed a qualitative approach and content analysis in 2019. a targeted sampling method was employed, and 15 healthcare experts from kashan and aran and bidgol, iran, participated in this study. participants were selected to represent maximum diversity in terms of age, gender, and education level. semi-structured interviews were conducted as the primary method of data collection. the duration of the interviews varied between 20-30 min. the interview transcripts were carefully documented, extracted, and segmented into meaningful units. to enhance the research’s reliability and confirm the accuracy of the findings, credibility criteria were employed to validate the collected data.results: out of the interview participants, 66.6% held a bachelor’s degree, 13.4% possessed a master’s degree, and 20% had a doctorate degree. around 80% of the participants were male, with 53.5% falling within the 40-50 age range, and all were married. during the data analysis process, 40 core concepts sharing common characteristics were categorized into six subclasses, which were further condensed into three main classes based on abstract commonalities. the research findings were classified into three main categories: individual factors, interpersonal factors, and environmental factors. the subcategories included lack of awareness, behavioral and belief patterns, physical barriers, subjective norms, economic barriers, environmental barriers, inappropriate mask structure, and health policies and guidelines.conclusion: based on the findings of this research, in addition to individual factors (e.g., awareness and beliefs regarding preventive behaviors), interpersonal factors, abstract norms, and economic and environmental factors can significantly influence mask usage within a society. this finding highlights the necessity of government organizations’ support to address these challenges effectively.