معرفی روش های آماری جهت تعیین منابع میکروپلاستیک ها در محیط های آبی؛ مطالعه ی مروری

مقدمه و هدف: با وجود تلاش‌های اخیر برای شناسایی میکروپلاستیک‌ها در محیط‌های آبی سراسر جهان، شناسایی منابع مختلف انتشار آن‌ها موضوعی چالش‌برانگیز است. درک و شناخت منابع مختلف آلودگی محیط‌های آبی و فرایندهای موثر بر آن‌ها برای دستیابی به توصیفی جامع از کیفیت منابع آبی، اساسی است. ازاین‌رو، هدف از این مطالعه‌ی مروری معرفی روش‌های آماری برای تعیین منابع میکروپلاستیک‌ها در محیط‌های آبی است.روش کار: در این مطالعه‌ی مروری، مقالات چاپ‌شده تا آگوست 2023 در زمینه‌ی تعیین منابع ورود میکروپلاستیک‌ها به سیستم‌های آبی بررسی شد. این مقالات از طریق جست‌وجو در پایگاه‌های اطلاعاتی pubmed، scopus، web of knowledge، sciencedirect، google scholar و sid با استفاده از کلیدواژه‌هایی نظیر microplas tics, water resources, multivariate s tatis tical analysis, source  جمع‌آوری شدند.یافته‌ها: نتایج با چهار روش آماری چندمتغیره‌ی پرکاربرد شامل آنالیر مولفه‌های اصلی (pca)، آنالیز خوشه‌ای (ca)، آنالیز خوشه‌بندی سلسله‌مراتبی(hca) و آنالیز تحلیل عاملی ماتریس مثبت(pmf)  بررسی شدند. بر اساس آنالیز آماری چندمتغیره، می‌توان اندازه، شکل، رنگ و تراکم میکروپلاستیک‌ها را شناسایی کرد. همچنین، منابع میکروپلاستیک‌ها (فاضلاب خانگی، فعالیت‌های کشاورزی، رواناب‌های سطحی، جریان هوا و...) مشخص می‌شوند. علاوه بر این، مشخص می‌کند که کدام متغیرها بیشترین اثر را بر آلودگی محیطی دارند.نتیجه‌گیری: بررسی آلودگی بر اساس آنالیزهای آماری چندمتغیره، می‌تواند اطلاعات چشمگیری از منابع اصلی آلودگی میکروپلاستیک‌ها و سهم نسبی منابع مختلف در محیط‌های آبی را فراهم کند که به بهبود مدیریت و کاهش آلودگی محیط‌زیست کمک می‌کند.

introducing statistical methods to identify the sources of microplastics in the aquatic environment: an overview

introduction and purpose: despite recent efforts to identify microplastics in the aquatic environment worldwide, identifying the various sources of its release remains a challenging task. understanding and identifying the different sources of aquatic pollution and the processes affecting them is essential for a comprehensive description of the quality of water resources. the aim of this study is therefore to introduce statistical methods to determine the sources of microplastics in aquatic environments.methods: this review article first identifies the pathways of microplastic entry into the aquatic environment, followed by an examination of four commonly used multivariate statistical methods: principal component analysis (pca), cluster analysis (ca), hierarchical cluster analysis (hca) and positive matrix factorization (pmf).results: multivariate statistical analysis can be used to determine different variables such as size, shape, color, and density of microplastics. it can also determine the sources of microplastics (domestic wastewater, industrial effluents, agricultural activities, surface runoff, air currents, etc.). it also identifies which variables have the greatest impact on pollution and suggests the best solutions to reduce pollution.conclusion: the study of pollution based on multivariate statistical analysis can provide important information on the main sources of microplastic pollution and the relative contribution of different sources in the aquatic environment, which can help to improve environmental management and reduce pollution.