ارزیابی سمیت کشندگی اسانس گیاهان اکالیپتوس و بومادران در کنترل مگس خانگی(musca domestica l) در شرایط آزمایشگاهی

مقدمه و هدف: مگس خانگی از آفات شایع بهداشتی در سرتاسر جهان است که کنترل آن به‌دلیل انتقال عوامل بیماری‌زای انسانی، به‌خصوص در شرایط بهداشتی نامطلوب، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. با توجه به اهمیت اسانس های گیاهی به‌عنوان جایگزین مناسبی برای حشره‌کش های شیمیایی آلی به‌منظور کنترل ناقلین، هدف مطالعه ی حاضر بررسی اثر ترکیبی اسانس گیاهان اکالیپتوس و بومادران در کنترل مگس خانگی بوده است. روش کار: اسانس گیاهان بومادران (achillea millefolium) و اکالیپتوس (eucapyptus glbulus) با دستگاه کلونجر به‌روش تقطیر استخراج شد. غلظت‌های 25، 20، 15، 10 و 5 درصد از اسانس ها به‌صورت جداگانه تهیه شد. مگس های خانگی ماده و نر دو تا سه‌روزه به‌روش‌های محلول‌پاشی، سطح آغشته و طعمه‌ی آلوده در مواجهه با هر اسانس به صورت جداگانه قرار گرفتند. داده‌های به‌دست‌آمده به‌روش آنالیز واریانس در سطح 0.05 درصد و آنالیز پروبیت با استفاده از نرم‌افزار spss ورژن 24 آنالیز شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که روش محلول‌پاشی اسانس‌های بومادران و اکالیپتوس با مقادیر lc50 به‌ترتیب 9.8 و 10.8 درصد و lc90 به‌ترتیب 25.1 و 29.8 درصد نسبت به دو روش سطح آغشته و طعمه‌ی سمی کارایی بهتری در کنترل مگس خانگی داشته است. نتیجه‌گیری: اسانس‌ گیاهان اکالیپتوس و بومادران به‌دلیل خاصیت کشندگی و نیز ایمنی بالا دارای پتانسیل بالقوه‌ای برای کنترل مگس خانگی در اماکن مسکونی انسان هستند؛ بااین‌حال، برای استفاده از این اسانس‌ها به‌عنوان ترکیبات حشره‌کش برای کنترل مگس خانگی، به تحقیقات بیشتری در شرایط فیلد نیاز است. 

evaluating the lethal toxicity of eucalyptus and yarrow essential oils against the house fly (musca domestica l.) under laboratory conditions

introduction and purpose: the house fly, musca domestia l., is one of the most common health pests around the world, and its control is important due to the transmission of human pathogens, especially in unfavorable health conditions. considering that plant essential oils are appropriate alternative to organic chemical insecticides, the present study aimed to investigate the effect of the essential oils of eucalyptus and yarrow in controlling the house flies.methods: the essential oils of yarrow (achillea millefolium) and eucalyptus (eucapyptus glbulus) were extracted using a distillation apparatus. concentrations of 5%, 10%, 15%, 20%, and 25% of the essential oils were prepared separately. male and female house flies aged 2-3 days were exposed separately to the essential oils using spraying, treated surface, and bait methods. the collected data were analyzed using anova and probit analysis in spss 24 software.results: the obtained findings showed that spraying yarrow and eucalyptus essential oils had better efficacy against the house fly with lc50 values of 9.8% and 10.8% and lc90 values of 25.1% and 29.8%, respectively, compared to the treated surface and bait methods. conclusion: the essential oils of eucalyptus and yarrow plants have potential to control the house flies in human dwellings due to their lethal properties and high safety. however, to use these essential oils as insecticidal compounds for house fly control, more research under field conditions is needed.