مشکلات مدیریت پسماندهای روستایی در شمال غرب ایران (سال 1396): ارائه الگوی مناسب برای مدیریت با مشارکت ذی نفعان

مقدمه و هدف: مدیریت پسماندها بخصوص پسماندهای روستایی یکی از نگرانی‌های عمده‌ی زیست‌محیطی و بهداشتی و مولفه مهم در حفظ سلامت است. مطالعه حاضر با هدف اطلاع از وضعیت و مشکلات مدیریت پسماندهای روستایی و مقایسه آن با گذشته در مناطق روستایی شهرستان تبریز در شمال غرب کشور در سال 1396 انجام شد.روش کار: وضعیت مدیریت پسماند در 20 روستا دارای خانه بهداشت با جمعیت بیشتر از 500 نفر، از طریق بازدیدهای میدانی، تکمیل چک‌لیست اصلاح‌شده حسام و همکاران، مصاحبه با دهیاران و بررسی اطلاعات مدنظر از مرکز بهداشت استان آذربایجان شرقی تحلیل شد.یافته‌ها: تمام روستاها برای مدیریت پسماند متولی مشخصی داشتند. در مقایسه با شاخص‌های سال 1389، تمام مولفه‌های مرتبط با مدیریت پسماند بهبود نسبی یافته بود. در این خصوص وجود دهیاری در روستا کاملاً موثراست. برای جمع‌آوری پسماندها در 20 و 25 درصد از روستاها به ترتیب دو مرتبه و یک مرتبه در هفته در ساعات غیرمشخص مراجعه می‌شد. لذا اهالی مجبور به رهاسازی پسماند در سطح روستا می‌شدند که باعث پراکندگی پسماندها و آلودگی محیط می‌شود. تفکیک از مبدا و بازیافت وضعیت مطلوبی نداشت. در مدیریت فضولات حیوانی به‌ویژه در روستاهای بدون طرح هادی، مشکلات عدیده‌ای به چشم می‌خورد.نتیجه‌گیری: اگرچه پیشرفت‌های خوبی در مدیریت پسماندهای روستایی صورت گرفته است، با توجه به مشکلات موجود، آموزش دهیاران در حیطه مدیریت پسماند و آموزش مردم به‌عنوان یکی از ذی‌نفعان اصلی درخصوص تفکیک از مبدا و تولید کمپوست و ورمی کمپوست می‌تواند گره‌گشای مشکلات باشد.

Problems of Rural Waste Management in the Northwest of Iran in 2017: Provision of a Suitable Model for Management with the Participation of Stakeholders

Introduction and purpose: The management of rural waste is one of the major environmental and health concerns and an important component in maintaining health. The aim of this study was to become aware of the status and problems of rural waste management and compare it to the past in Tabriz villages in the northwest of Iran during 2017.Methods: The condition of waste management in 20 villages with health houses and populations of over 500 individuals was analyzed through field visits, completion of the modified checklist of Hesam et al., interviews with village managers, and review of information from East Azerbaijan Health Center. Results: All the surveyed villages had a specific trustee for waste management. All the components related to waste management were relatively improved, compared to the indicators reported for 2010. In this regard, the presence of a village manager (i.e., Dehyari) is completely effective. Waste collection is conducted in 20% and 25% of the villages twice and once a week at unspecified times, respectively. Therefore, the residents were forced to release the waste in the village leading to the dispersal of waste and environmental pollution. The status of separation from source and recycling was not favorable. There were many problems with animal waste management, especially in villages without a master plan.Conclusion: Although good progress has been achieved in the field of rural waste, due to the existing problems, training village managers in the field of waste management and educating individuals as one of the main stakeholders in waste segregation and compost and vermicompost production can solve these problems.