پایش و مدلسازی غلظت و شاخص کیفیت ذرات گرد و غبار در هوای شهر گرگان در سال 1396

مقدمه و هدف: در مطالعات اپیدمیولوژیک پیشین، رابطه نزدیک ذرات معلق و شیوع مشکلات تنفسی، قلبی عروقی، انواع سرطان و مرگ و میر مشخص شده و گزارش گردیده است که فضای شهر حاوی آلاینده های منابع ساکن و متحرک می باشد. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف تعیین غلظت و وضعیت انتشار ذرات pm10 و pm2.5 در هوای شهر گرگان در سال 1396 و ارائه راه کارهای موثر برای آن انجام شده است.روش کار: در پژوهش حاضر که از نوع مطالعات پایشی توصیفی مقطعی می باشد، غلظت آلاینده های هوای شهر گرگان در هشت ایستگاه پراکنده در نقاط مختلف شهر طی یک سال از تیر ماه 1395 تا خرداد 1396 اندازه گیری شد. سپس، نتایج سنجش ماهانه pm2.5 و pm10 با استفاده از دستگاه پرتابل پس از محاسبه شاخص کیفیت و برآورد میزان اثر آن ها بر سلامتی توسط نرم افزار aqi calculator (air quality index calculator) در سیستم gis (geographic information system) پهنه بندی گردید و با مقادیر استاندارد ایران و جهان مقایسه شد و در ادامه نسبت به ارائه راهکارهای کاهشی برای آن اقدام گردید. یافته ها: بیشترین مقدار pm2.5و pm10در آذر ماه (116 و 76 میکروگرم بر متر مکعب) و کمترین میزان آن در فروردین ماه (34 و 40 میکروگرم بر متر مکعب) ثبت گردیده بود. نتایج آزمون آنالیز واریانس یک طرفه نیز نشان از وجود اختلاف معنا دار میانگین غلظت های ذرات مورد بررسی در ماه های داشت. بر مبنای نتایج، وارونگی هوا در فصول سرد بر غلظت این آلاینده ها تاثیر داشت. در این پژوهش میانگین سالانه pm10 معادل 41 میکروگرم بر متر مکعب و برای pm2.5 برابر با 30 میکروگرم بر متر مکعب محاسبه گردید که به ترتیب از استاندارد epa (enviromental protection agency)، کمتر (50 میکروگرم بر متر مکعب) و بیشتر (12 میکروگرم بر متر مکعب) بودند.نتیجه گیری: بر مبنای نتایج، بیشترین شاخص کیفیت هوا (air quality index :aqi) مربوط به pm2.5 بوده و بیشتر در مناطق مرکزی شهر، میدان شهرداری و میدان مازندران اتفاق افتاده است. بیشترین آلودگی pm10 نیز مربوط به بخش مرکزی و جنوب شهر بوده است که علت آن می تواند تراکم خودروها که مهم ترین عامل تولید ذرات در شهرها هستند، باشد.

Monitoring and Modeling of the Concentration and Quality Index of Dust Particles in the Air of Gorgan City in 1396

Introduction and purpose: Previous epidemiological studies suggested a close correlation between suspended particles and the prevalence of respiratory diseases, cardiovascular problems, cancer, and mortality. Moreover, it was reported that the city space contains pollutions of motionless and moving sources. Therefore, the aim of this study was to determine the concentration and release status of PM10 and PM2.5 particles in the air of Gorgan, Iran in 20162017 and to provide effective solutions.Methods: In this descriptive crosssectional study, the concentration of air pollutants in Gorgan was measured at eight stations in different parts of the city for one year during July 2016June 2017. Afterwards, the results of monthly PM2.5 and PM10 measurements by the portable device were modeled following the calculation of the quality index and estimation of their effect on health in the Geographic Information System using the Air Quality Index (AQI) Calculator software. In addition, the measurements were compared with national and international standard values. Furthermore, solutions were provided for reducing pollution.Results: Our findings demonstrated that the highest amount of PM2.5 and PM10 were recorded in December (116 and 76 μg/m3) and the lowest was in April (40 and 34 μg/m3). The results of oneway analysis of variance revealed a significant difference in the mean concentrations of the two particles between months. According to the results of this study, air inversion in cold seasons was effective in the concentration of these pollutants. The annual mean of PM10 and PM2.5 was reported as 41 and 30 μg/m3, respectively. The latter means were lower and higher than the EPA standards of 50 and 12 μg/m3, respectively.Conclusion: The results of the current investigation showed that the highest AQI was related to PM2.5 in the central regions of the city, Municipality Square, and Mazandaran Square. In addition, the highest PM10 pollution was measured in the central and southern parts of the city. This could be attributed to the high density of cars, which is the most important factor in the production of particles in cities.