بررسی زمین‌شیمی فلزات سنگین و هیدروکربن‌های نفتی کل (Tph) در ذرات گرد و غبار شهر آبادان

هدف از این مطالعه بررسی آلودگی فلزات سنگین و هیدروکربن های نفتی کل غبار خیابان، شهرستان آبادان در استان خوزستان است. برای تحقق این هـدف، ضـریب غـنی شدگی، شاخص زمـین انباشت و شاخـص خـطر بالقوه بوم ‌شناختی فلزات محاسبه شده است. از روش های آماری چند متغیره، ضریب همبستگی اسپیرمن و تحلیل مولفه اصلیprincipal) component analysis) نیز برای تعیین همبستگی و منشاء فلزات استفاده شده است. تعداد 20 نمونه غبار از سطح خیابان های شهر آبادان به صورت سیستماتیک برداشته شد و غلظت فلزات سنگین و هیدروکربن های نفتی کل به ترتیب با استفاده از روش تجزیه ای طیف سنجی نشرنوری پلاسمای جفت شده القایی (inductively coupled plasma optical emission spectrometry) و کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز یونیزاسیون شعله ای (gas chromatographyflame ionization detection) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که غلظت عناصر از روند زیر تبعیت می کند: fe>; mn>; zn>; cr> cu>; pb>; ni>; v<; co>; as>; mo>; ag>; cd. نتایج حاصل از محاسبه ضریب غنی شدگی نشان می دهد که بیش تر عـناصر در بسـیاری از ایستگاه های نمونه برداری غنی شدگی قابل ملاحظه دارند. شاخص زمین انباشت بیش تر عناصر در ایستگاه "گیت 13" بالاتر است و نشانگر آلودگی بالای این ایستگاه است. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل مولفه اصلی، منشاء عناصر نیکل، کبالت و کروم بیش تر زمین زاد و در ارتباط با ترکیب زمین شیمیایی محیط طبیعی است در حالی که سایر عناصر دارای منشا انسانی هستند. نتایج به دست آمده از محاسبه ضریب غنی شدگی و ضریب زمین انباشت این نتایج را تائید می کند. بیشینه غلظت هیدروکربن های نفتی کل در ایستگاه «چهارراه لین یک» مشاهده شد. منشا اصلی هیدروکربن های نفتی کل در این منطقه می تواند ناشی از وسایل نقلیه و فعالیت پالایشگاه باشد.