ژیوشیمی و محیط تکتونیکی گرانیتوییدهای متاآلومینوس سیرجان،کمربند ماگمایی ارومیه- دختر، ایران

باتولیت تخت در سیرجان و در بخش جنوب شرقی زون ماگمایی ارومیه-دختر واقع شده ‌است. این مجموعه از لحاظ لیتولوژیکی دارای طیف ترکیبی وسیعی بوده و شامل سینوگرانیت، مونزوگرانیت، گرانودیوریت، تونالیت، کوارتزدیوریت و گابرو می‌باشد. این ترکیبات دارای مرز مشخصی با یکدیگر بوده بطوری که سنگ‌های مافیک‌تر در حواشی و در سمت داخل باتولیت، سنگ های اسیدی تر رخنمون یافته‌اند. تمامی واحدهای ذکر شده از نوع نفوذی‌های نوع i هستند و دارای ماهیت متاآلومینوس و کالک آلکالن می‌باشند. فراوانی بلورهای هورنبلند، بیوتیت و مگنتیت و عدم وجود مسکویت، گارنت، کوردیریت و... تنوع سنگی گسترده، وجود شواهدی از آمیختگی ماگمایی (حرکت به سمت تشکیل گرانیتوییدهای نوع-h) همگی با ماهیت نوع i بودن آن ها سازگار است. روند خطی عناصر کمیاب در نمودارهای هاکر و نیز روند مشابه عناصر در نمودارهای عنکبوتی، نشان می‌دهد که نفوذی‌های مورد مطالعه دارای رابطه خویشاوندی با یکدیگر بوده و از یک ماگمای مادر مشتق شده‌اند. غنی‌شدگی نمونه‌های مورد مطالعه از عناصر lile و lree نسبت به عناصر hsfe و hree نشان می‌دهد که این نفوذی‌ها در یک حاشیه فعال قاره‌ای، از یک منبع گوشته‌ای غنی شده شکل گرفته‌اند. هم چنین وجود ناهنجاری‌هایی منفی nb و ta و نیز غنی‌شدگی از k، rb، th و cs حاکی از یک محیط مرتبط با قوس بوده و نشانگر دخالت پوسته است. بنابراین هضم مواد پوسته‌ای در طی فرآیند شکل‌گیری آن ها دخیل بوده است. در اثر فرورانش مایل اقیانوس نیوتتیس به زیر ایران مرکزی، ماگماهای بازیک مادر از یک گوشته متاسوماتیز تشکیل شده است. این ماگماها در طی صعود به افق‌های بالایی پوسته، طی فرآیند هضم و تبلور تفریقی (فرآیند afc) سبب شکل‌گیری توده‌های حدواسط و فلسیک گردیده‌اند. در نهایت گرانیتوییدهای تشکیل یافته به کمک گسل های عمیق منطقه مخصوصاً گسل چهارگنبد، نفوذ و جایگیری کرده اند.