بررسی علل فرار آب از سد مخزنی آرباتان درآذربایجان شرقی

بررسی دلایل فرار آب از سد مخزنی آرباتان واقع در استان آذربایجان شرقی و در 50کیلومتری شمال‌شرق تبریز، هدف اصلی تحقیق حاضر است. گنجایش نهایی سد 27 میلیون مترمکعب بوده و آب آن از طریق یک کانال بتونی به طول 26 کیلومتر از سرشاخه های تلخه رود تامین شده است. این سد در سال 1384 آبگیری شده و 5 سال بعد به دلیل فرار آب، مخزن آن تخلیه شده است. بررسی ها نشان می دهد که ساختگاه بر روی سازند تبخیری و مارن‌های ژیپس‌دار با میان لایه‌های ژیپس قرارگرفته و در عمق 35متری، یک لایه نمکی نیز در محدوده مخزن شناسایی شده است. به نظر می رسد که آب از طریق انحلال لایه‌های ژیپسی و ایجاد فروچاله‌ها به لایه نمک رسیده و باعث انحلال آن و تشکیل کانال‌های زیرزمینی شده است که در نهایت منجر به فرارکامل آب از مخزن گردیده است. روند عمومی فروچاله‎‌های داخل مخزن، امتداد شکاف‌های ایجاد شده در اثر فرونشست زمین و نیز یکسان بودن امتداد دهانه‌های ریزشی در پایین‌دست سد با امتداد لایه‌بندی منطقه، از شواهد تایید این نتیجه گیری هستند.