کانسار چندفلزی ایپک (جنوب اشتهارد): کانه‌زایی اپی‌ترمال نوع سولفیداسیون حدواسط در کمربند آتشفشانی مردآباد- بوئین‌زهرا

کانسار چندفلزی ایپک در فاصله 14 کیلومتری جنوب اشتهارد (استان البرز) واقع شده و بخشی از کمربند آتشفشانی مردآباد- بوئین‌زهرا است. کانه‌زایی به‌صورت پهنه‌های سیلیسی- سولفیدی (n90e/60-70n) درون توالی توفی و گدازه‌ای ائوسن زیرین- میانی رخ داده و دارای ارتباط فضایی با توده کوارتز مونزودیوریتی- پیروکسن کوارتز مونزودیوریتی ائوسن میانی است. پهنه اصلی کانه‌دار حدود 1 کیلومتر درازا و تا 2 متر پهنا داشته و توسط هاله‌ دگرسانی آرژیلیک حدواسط به ضخامت 3 تا 10 متر دربر گرفته شده است. پیریت، کالکوپیریت، گالن، اسفالریت، پیرولوسیت، پسیلوملان، کوارتز، باریت، کلسیت و سریسیت- ایلیت، کانی‌های تشکیل‌دهنده کانسنگ در کانسار ایپک هستند. سروزیت، اسمیت‌زونیت، مالاکیت، کالکوسیت و گوتیت در اثر فرایندهای برون‌زاد تشکیل شده‌اند. انواع بافت کانسنگ شامل دانه‌پراکنده، رگه- رگچه‌ای، بِرشی، پوسته‌ای، گل‌کلمی، کاکلی، پرمانند، تیغه‌ای، پُرکننده فضای خالی و جانشینی می‌باشد. شش مرحله کانه‌زایی در ایپک قابل تفکیک است که کانه‌زایی مس، سرب و روی به‌صورت رگه‌ها و برش‌های کوارتز- پیریت- کالکوپیریت- گالن- اسفالریت در مرحله دوم رخ داده است. دگرسانی گرمابی شامل دگرسانی‌های سیلیسی، کربناتی، آرژیلیک حدواسط و پروپیلیتیک می‌باشد. الگوی عناصر کمیاب و کمیاب خاکی بهنجار شده به کندریت برای نمونه‌های کانه‌دار، توده کوارتز مونزودیوریتی و سنگ‌های میزبان (کریستال توف و گدازه آندزیت بازالتی)، مشابه است. این امر بیانگر نقش دگرسانی و شسته‌شدن عناصر از سنگ‌های میزبان آتشفشانی در تشکیل کانه‌زایی است. ویژگی‌های کانه‌زایی در کانسار چندفلزی ایپک با کانسارهای اپی‌ترمال نوع سولفیداسیون حدواسط قابل مقایسه است.

ipak polymetal deposit (south eshtehard): intermediate-sulfidation epithermal style mineralization in the mardabad–bouinzahra volcanic belt

the ipak polymetal deposit is located about 14 km south of eshtehard (alborz province) and is part of the mardabad-bouinzahra volcanic belt. mineralization occurred as silica-sulfide zones (n90e/60-70n) hosted by early-middle eocene tuff and lava units and has a close spatial relationship with the middle eocene quartz monzodiorite-pyroxene quartz monzodiorite intrusion. the main ore zone is about 1 kilometer in length and up to 2 meters in thickness and is covered by a 3-to-0-meters1 intermediate argillic alteration halo. pyrite, chalcopyrite, galena, sphalerite, pyrolusite, psilomelane, quartz, barite, calcite, and sericite-illite are the ore-forming minerals in the ipak deposit. cerussite, smithsonite, malachite, chalcocite, and goethite are formed during supergene processes. the ore minerals show disseminated, vein-veinlets, brecciated, crustiform, colloform, cockade, plumose, bladed, vug infill, and replacement textures. six stages of mineralization can be distinguished at ipak, where cu, pb, and zn mineralization occurred as quartz-pyrite-chalcopyrite-galena-sphalerite veins and breccias in the second stage. hydrothermal alteration comprises silicification, carbonate, intermediate argillic, and propylitic alteration. chondrite–normalized trace elements and ree patterns of ore samples, quartz monzodiorite intrusion, and host rocks (crystal tuff, and basaltic andesite lava) are comparable. this specifies that alteration and leaching of elements from the host volcanic rocks are involved in mineralization. characteristics of the ipak polymetal deposit are similar to the intermediate-sulfidation type of epithermal deposits.