کانی شناسی و کانه زایی عناصر نادر خاکی در کمپلکس چاپدونی-پشت بادام، ایران مرکزی

کمپلکس چاپدونی-پشت بادام در زون ساختاری ایران مرکزی و در شمال ‌شرق استان یزد واقع شده است. منطقه مورد مطالعه از مناطق با پتانسیل بالا برای کانی سازی عناصر نادر خاکی به شمار می‌رود. در این پژوهش برای بررسی کانی شناسی و کانه زایی عناصر نادر خاکی، مطالعات صحرایی، کانی شناسی با میکروسکوپ نور عبوری- انعکاسی، میکروسکوپ الکترونی و روش پراش اشعه مجهول (xrd)، آنالیز شیمایی به روش icp-ms مورد استفاده قرار گرفته است. پس از بررسی های انجام شده نتایج مطالعات، غنی شدگی عناصر نادر خاکی در منطقه را  نشان می دهد. در این بین عناصر ce با عیار میانگین p  pm 1353 و la با عیار میانگین ppm 745 و y با عیار میانگین ppm 252 از 170 نمونه آنالیز شده از غنی شدگی بالایی برخوردار بوده و عناصر dy-sm-gd-yb-er ناهنجاری جزئی را نشان می دهد. گنیس، گرانیت، گرانیت-گنیس، میگماتیت و شیست از مهم ترین سنگ های میزبان برای کانه زایی در منطقه هستند. این سنگ ها عمدتا دگرسان و دگرگون شده هستند. متاسوماتیتی شدن سنگ میزبان از بارزترین شواهد دگرسانی برای غنی شدگی عناصر نادر خاکی است. انواع مختلفی از کانی ها در منطقه شناسایی شده است که کانی های اصلی عناصر نادر خاکی شامل باستنازیت، مونازیت و آلانیت است و کانی هایی که می توا نند حاوی مقادیری عناصر نادر خاکی باشند شامل توریت، زیرکن، اورانوتوریت، آپاتیت، فلوئوروآپاتیت و تیتانیت است. کانی های توریت و اورنوتوریت که پاراژنز با کانه زایی عناصر نادر خاکی هستند را می توان به عنوان کانی های ردیاب کانی سازی در منطقه در نظر گرفت و از روش رادیومتری گاما برای پی جویی و اکتشاف زون های کانی سازی عناصر نادر خاکی استفاده نمود.

mineralogy and mineralization of rare earth elements in chapdoni-posht-e-badam complex, central iran

chapdoni-posht-e-badam complex is located in the structural zone of central iran and in the northeast of yazd province. the study area is one of the areas with high potential for mineralization of rare earth elements. in this research, to investigate the mineralogy and mineralization of rare earth elements, field studies, mineralogy with transmission-reflection light microscope, electron microscope and x-ray diffraction method (xrd), chemical analysis by icp-ms method have been used. after the studies, the results of studies show the enrichment of rare earth elements in the area. in between, ce elements with an average grade of 1353 ppm, la with an average grade of 745 ppm, and y with an average grade of 252 ppm from 170 analyzed samples have high enrichment and dy-sm-gd-yb-er elements show slight anomalies. gneiss, granite, granite-gneiss, magmatite and schist are the most important host rocks for mineralization in the area. these rocks are mainly altered and metamorphosed. the metasomatization of the host rock is one of the most obvious evidence of alteration for the enrichment of rare earth elements. different types of minerals have been identified in the region, the main minerals of which are rare earth elements including bastnasite, monazite and allanite. minerals that can contain trace amounts of rare earth elements include thorite, zircon, uranothorite, apatite, fluoroapatite, and titanite. tourite and uranothorite minerals, which are parageneses with rare earth element mineralization, can be considered as tracer minerals of mineralization in the region, and gamma radiometric method can be used to trace and explore the mineralization zones of rare earth elements.