بررسی نقش گسل خشکرود بر رفتار هیدروژئولوژیکی آبخوان دشت زرندیه ساوه

بهره‌برداری صحیح از منابع آب زیرزمینی در هر ناحیه مستلزم شناخت ویژگی‌ها و ساختارهای زمین‌شناسی و آب‌شناسی آن ناحیه است. ساختارهای تکتونیکی، به‌ویژه گسل‌ها، تاثیر عمده‌ای بر وضعیت فراوانی و کیفیت منابع آب زیرزمینی دارند. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر گسل خشکرود بر ویژگی‌های هیدروژئولوژیکی آبخوان دشت زرندیه ساوه است. این آبخوان با مساحت 1219 کیلومترمربع در شمال استان مرکزی واقع شده است. گسل نرمال خشکرود با امتداد غربی- شرقی آبخوان را به دو بلوک شمالی و جنوبی تفکیک کرده است. در این تحقیق، هندسه آبخوان و تغییرات پارامترهای هیدروژئولوژیکی آبخوان در طرفین خط گسل خشکرود، با استفاده از داده‌های دوره آماری 21ساله (1369 تا 1390) و با به‌کارگیری نرم‌افزار arcgis9.3 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین ضخامت آبرفت با مقدار بیش از 250 متر و حداکثر مقاومت عرضی الکتریکی برابر با 6000 اهم ‌مترمربع، در مرکز بلوک شمالی، در غرب روستای رحمت‌آباد و مناطقی با کمترین ضخامت‌های آبرفت با مقدار کمتر از 50 متر و کمترین مقدار مقاومت عرضی الکتریکی برابر با 500 اهم مترمربع، در حاشیه‌های آبخوان، واقع بر بلوک جنوبی است که بیانگر تاثیر مستقیم گسل خشکرود بر هندسه آبخوان هست. در محدوده غربی گسل، از ابتدای محل ورود گسل به آبخوان تا حوالی شهر خشکرود به طول 23 کیلومتر، با توجه‌ به عدم وجود جریان عرضی از گسل و موازی بودن جهت جریان با خط گسل، عدم شباهت روند افت سطح آب در پیزومترهای مقابل و طرفین گسل در سری زمانی 48ماهه (1387 تا 1390) و عدم شباهت نقشه پراکندگی غلظت پارامترهای هیدروشیمیایی آب نمونه‌برداری شده در شهریور 1390 در طرفین گسل، نشان می‌دهد در قسمت غربی آبخوان، گسل به‌ عنوان یک سد هیدرولیکی عمل کرده و ارتباط دو طرف شمالی و جنوبی را قطع می‌کند و در حالی که، در سایر قسمت‌های امتداد گسل، از شهر خشکرود به سمت شرق دشت، ارتباط برقرار است.

the role of khoshkarud fault on hydrogeological behavior of zarandieh saveh aquifer

correct exploitation of groundwater water resources in any area requires knowledge of geological and hydrological features and structures of that area. tectonic structures, especially faults, have a major impact on the abundance and quality of groundwater resources. the purpose of this research is to investigate the effect of khoshkarud fault on the hydrogeological characteristics of the aquifer of zarandieh saveh plain. this aquifer is located in the north of markazi province. in this research, the changes in the hydrogeological parameters of the aquifer on the sides of the fault line were investigated using the data of the 21-year statistical period (1990 to 2011) and using arcgis 9.3 software.the results showed that the highest thickness of alluvium and the maximum transverse electrical resistance equal to 6000 ohm-m2, in the center of the northern block, and lowest thickness of alluvium and the lowest value of transverse electrical resistance it is equal to 500 ohm-m2, located on the southern block, which indicates the direct effect of the fault on the aquifer geometry. in the western region of the khoshkarud fault and from the beginning of the fault’s entrance to the aquifer to the vicinity of shokhroud city, 23 km long, due to the absence of transverse flow from the fault and the flow direction being parallel to the fault line, the dissimilarity of the water level drop trend in the piezometers opposite and on the sides of the fault in the 48-month time series (2008 to 2011) and the dissimilarity of the distribution map of the concentration of hydrochemical parameters sampled in september 2011 on the sides of the fault, shows that in the western part of the aquifer, the fault acts as a hydraulic barrier, while in other parts of the fault extension, there is a connection.