تاثیر شوراب پلایای میقان اراک بر کیفیت آب زیرزمینی به روش آمار چند متغیره

پلایای میقان در حوضه آبریز اراک مهمترین قطب استخراج سولفات سدیم در ایران است. پلایا از دو بخش جزیره در مرکز و دریاچه در حاشیه تشکیل شده است. استخراج سولفات سدیم در جزیره با تشکیل حوضچه های مصنوعی همراه است. پساب شرکت سولفات سدیم و فاضلاب تصفیه شده مهمترین منابع آب سطحی پلایای میقان هستند. تاثیر نوسانات شوراب بر کیفیت آب چاه های کشاورزی حاشیه پلایا از اهداف مقاله است. استفاده از آمار تک و چند متغیره نظیر آزمون مقایسه میانگین ها، تحلیل عاملی، خوشه ای و متمایزکننده جهت مقایسه شوراب پلایا با منابع آب زیرزمینی استفاده شد. در 22 نمونه مقدار متغیرهای کیفی هدایت الکتریکی، قلیائیت، جامد کل محلول، ph، کلسیم، منیزیم، پتاسیم، سدیم، کلر، سولفات و بی کربنات تعیین گردید. اختلاف در جامدات کل محلول، ph، سولفات و کلر، سه گروه آب نظیر شوراب حوضچه، شوراب دریاچه و آب زیرزمینی به روش آمار چند متغیره مشخص نمود. تحلیل چند متغیره نشان داد متغیرهای کیفی از چند منشاء هستند. شوری آب پلایای میقان و آب زیرزمینی مربوط به آنیون ها و کاتیون هایی بوده که منشاء آن ها طبقات گچی و نمکی بخش شمالی، قلیائیت و بی کربنات ناشی از انحلال سنگ های آهکی طبقات جنوبی حوضه آبریز میقان است. ترکیبات اخیر حاصل آب های زیرزمینی و ورود فاضلاب تصفیه شده شهری اراک به پلایا هستند. ارزیابی نمودار نسبت های سدیم به کلر و نمودار گیبس حاکی از نفوذ آب شور پلایای میقان بر آب زیرزمینی چاه های کشاورزی دشت خصوصاً در حاشیه پلایا است.

the effect of arak mighan plain salt on groundwater quality by multivariate statistical method

mighan playa is the most important extraction point of sodium sulfate in iran. the playa consists of two parts, the island in the center and the lake in the margin. extraction of sodium sulfate on the island is associated with the formation of artificial ponds. sodium sulfate company effluent and treated wastewater are the most important sources of surface water in mighan playa. the effects of salinity over groundwater quality is one of the objectives in this article. the univariate and multivariate statistics such as mean comparison test, factor, cluster and discriminant analysis was used to compare saline playa with groundwater resources. in 22 samples, it was determined variables of electrical conductivity, alkalinity, total soluble solids, ph, calcium, magnesium, potassium, sodium, chlorine, sulfate and bicarbonate. it identified three water groups such as pond brine, lake brine and groundwater by differences in total soluble solids, ph, sulfate and chlorine. multivariate analysis showed that qualitative variables are of several origins. the salinity of mighan playa water and groundwater is related to anions and cations that originate from the gypsum and saline layers of the northern part, alkalinity and bicarbonate due to the dissolution of limestone in the southern floors of the mighan catchment. recent compounds are the result of groundwater and the entry of treated arak municipal wastewater into the playa. evaluation of the sodium to chlorine ratio and gibbs diagram show the influence of infiltration mighan playa saline water on the groundwater, especially in the playa margin.