بررسی آلودگی فلزات سنگین و منشا آن ها در خاک منطقه جعفرآباد (جنوب غرب کاشمر)، استان خراسان رضوی

این تحقیق به منظور بررسی آلودگی فلزات سنگین و منشا آن ها در منطقه جعفرآباد، جنوب غربی شهرستان کاشمر، در استان خراسان رضوی انجام شده است. به همین منظور فلزات سنگین 32 نمونه خاک سطحی (عمق 10 تا 30 سانتی متری) در منطقه جعفرآباد، جنوب غرب شهرستان کاشمر با دستگاه icp-ms آنالیز شدند. شاخص های منشا یابی و تعیین درجه آلودگی، شامل فاکتور غنی سازی (ef) و درصد آن، زمین انباشت (igeo)، فاکتور آلودگی (cf)، برای ارزیابی آلودگی خاک محاسبه شدند. براساس نتایج بدست آمده در بین فلزات سنگین cu،mo ،mn ،cd ،th ،sr ،co ،pb ،as ، منگنز بیشترین و کادمیوم کمترین میانگین غلظت را دارند. مقادیر حداقل و حداکثر فاکتور غنی سازی نیز به ترتیب مربوط به مولیبدن و سرب هستند. نتایج نشان می دهد که منطقه بررسی شده نسبت به فلزات مس و مولیبدن تقریبا آلودگی نشان می دهد. نتایج حاصل از مطالعات این پژوهش حاکی از آن است که آلودگی های فلزات سنگین زمین زاد و عمدتا ناشی از سنگ شناسی منطقه از قبیل شیل، ماسه سنگ، کنگلومرا، مارن های گچ دار، گرانیت و سنگ های ولکانیکی است و آلودگی های انسان زاد به استثنا فعالیت معدنکاری و تا حدودی فعالیت کشاورزی، در دیگر موارد نقش موثری نداشته اند. براساس آنالیز خوشه ای و تحلیل مولفه اصلی حضور برخی از فلزات مانند مس، مولیبدن و منگنز، در کنار یکدیگر نشان دهنده منشا مشترک آن ها می باشد.

investigation of heavy metals contamination and their origin in soil region jafarabad, southwest of kashmar, khorasan razavi province

this study was conducted to investigate the heavy metal contamination and their region in jafar abad, southwest of kashmar in khorasan razavi province. for this purpose, heavy metals of surface soil samples 32 (10- 30 cm) were analyzed in the jafar abad, southwest kashmar by icp-ms origin indices and degree of contamination including enrichment factor (ef) and its percentage, geoaccumulation index (igeo), contamination factor (cf) were calculated to evaluate soil contamination. based on the results, in between heavy metals, manganes has the highest and cadmium the lowest average contamination. maximum and minimum enrichment factors are also molybdenum and lead respectively. the results show that the study area is almost contaminated with respect to copper and molybdenum metals. the results of this study indicate that heavy metals contamination is lithogenic and mainly due to the lithology of the region such as shale, sandstone, conglomerate, gypsum marls, granite and volcanic rocks, and anthropogenic contaminants, except from limited mining activities and some agricultural activities did not play a significant role in the contamination of this region.  based on cluster analysis and principal component analysis, the presence of some metal such as copper, molybdenum and manganese together indicates their common origin.