مطالعه خصوصیات ژئوتکنیکی ماسه‌سنگ‌های سازند قم و استفاده از آن‌ها به عنوان منابع قرضه (مطالعه موردی: روستای لتگاه، شمال همدان)

رخنمون‌های ماسه‌سنگی‌ سازند قم در بخش زیادی از شمال شهر همدان گسترش دارند. در این پژوهش، به‌منظور شناخت خصوصیات و رفتار مهندسی این سنگ‌ها، 15 بلوک از ماسه‌سنگ‌های لتگاه در شمال همدان انتخاب شدند. خصوصیات سنگ‌شناسی، ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی این دسته از ماسه‌سنگ‌ها تعیین ‌شده است. نمونه‌ها تحت آزمایش‌های سختی واجهشی اشمیت، دوام وارفتگی، شاخص بارنقطه‌ای، مقاومت فشاری تک‌محوری، مقاومت کشش برزیلی، سرعت موج  و  درصد سایش سنگدانه (لس‌آنجلس) قرار گرفته‌اند. نتایج این تحقیق نشان داد که تفاوت در خصوصیات سنگ‌شناسی و فیزیکی ماسه‌سنگ‌ها منجر به تغییر در خصوصیات مکانیکی آن‌ها شده است. به منظور بررسی ارتباط بین خصوصیات فیزیکی و مکانیکی ماسه‌سنگ‌ها، آنالیز رگرسیون انجام شده است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، سنگ‌های مذکور برای استفاده به‌عنوان سنگ مالون و سنگ ساختمانی مناسب می‌باشند. نتایج نشان داد که بیش‌ترین انطباق بین نتایج آزمایش مقاومت فشاری تک‌محوری (ucs) با سرعت موج طولی در حالت خشک و اشباع است که میزان ضریب تعیین (r2) به ترتیب برابر 93 /0 و 91 /0 است.

The study of geotechnical properties of Qom formation sandstones and their using as borrow material (case study: Latgah village, northern Hamedan)

Sandstone outcrops of the Qom formation extend to a large part of northern Hamedan. This rocks are used as construction materials in Hamedan city. In this research, in order to identify the characteristics and engineering behavior of the sandstones, 15 rock blocks from Latgah (northern Hamedan) were selected. Lithological characteristics, physical and mechanical properties of these sandstones are determined. The samples were tested under the Schmidt hammer hardness test, durability, point load strength index, uniaxial compressive strength, Brazilian tensile strength and longitudinal wave velocity. The results of this study showed that the differences in the lithological and physical properties of sandstones have led to change in their mechanical properties. The relationship between physical and mechanical properties of sandstone has determined by regression analysis. Based on the obtained results, the mentioned rocks are suitable for use as Malone stone and building stone. The highest correlation between the uniaxial compressive strength (UCS) test with longitudinal wave velocity in dry and saturated state, were obtained that the determination coefficient (R2) are 0.93 and 0.91, respectively.