تخمین ویژگی‌های مکانیکی ماسه‌سنگ ها با استفاده از آزمایش سرعت موج و چکش‌اشمیت

مقاومت فشاری تک محوری، مدول الاستیسیته و مقاومت کششی برزیلی از جمله ویژگی های مهم سنگ ها هستند که به طور گسترده ای در مهندسی سنگ مورد استفاده قرار می گیرند. تعیین این ویژگی ها در آزمایشگاه یک فرآیند زمان بر، مشکل و پرهزینه است. لذا در این مطالعه سعی شده است که روابط تجربی برای تخمین ویژگی های مکانیکی ماسه سنگ ها با استفاده از سرعت سیر موج و چکش اشمیت به عنوان دو آزمایش غیرمخرب و ساده توسعه داده شود. به همین منظور تعداد 30 بلوک سنگی از نقاط مختلف سازند قرمز بالایی در غرب قم جمع آوری شده و پس از انجام عملیات مغزه گیری مورد آزمایش قرار گرفته اند. این آزمایش ها شامل تعیین سرعت موج، عدد سختی اشمیت، مقاومت فشاری تک محوری، مدول الاستیسیته و مقاومت کششی برزیلی می باشد. با استفاده از آنالیز رگرسیون خطی، بهترین روابط تجربی بین ویژگی های مکانیکی و سرعت موج یا عدد سختی چکش اشمیت پیشنهاد شده است. به منظور اعتبارسنجی روابط تجربی، آزمون t و f انجام شده است که نتایج صحت و اعتبار این روابط را تایید می کند. هم چنین، مقایسه بین نتایج نشان می دهد که سرعت موج در مقایسه با عدد سختی چکش اشمیت قابلیت بیش تری برای پیش بینی ویژگی های مکانیکی ماسه سنگ های مورد مطالعه دارد.

Estimation of mechanical properties of sandstones using Pwave velocity and Schmidt hardness

Uniaxial compressive strength (UCS), modulus of elasticity (E) and Brazilian tensile strength (BTS) are important properties of intact rock which are used widely in rock engineering. The determination of these parameters in laboratory is difficult, expensive and time consuming. Thus, it has been attempted that the empirical equations to estimate the mechanical properties of sandstones using Pwave velocity and Schmidt hardness as two nondestructive and easy tests were developed. For this purpose, 30 rock blocks of sandstone have been collected from several parts of Upper red formation in southwestern Qom and they were tested in the laboratory. The laboratory tests include the determination of Pwave velocity and Schmidt hardness, and mechanical properties include the uniaxial compressive strength, modulus of elasticity and Brazilian tensile strength. Empirical equations have been developed for estimating the mechanical properties from Pwave velocity and Schmidt hardness using regression analysis. To check the validity of the empirical equations, t and F test were performed, which confirmed the validity of the proposed empirical equations. Moreover, the results show that Pwave velocity appears to be more reliable than the Schmidt hardness for estimating the mechanical properties.