هیدروژئوشیمی، منشاء و روند تغییرات ترکیب آب چاه‌های‌گازدار منطقه همه‌کسی (همدان)

آب تعدادی از چاه های کشاورزی استان همدان (از جمله در پیرامون روستای همه کسی)، دارای جوششی از گاز بوده و مزه ترش، گس و سوزنده دارد. شناسایی منشاء و روند تغییر ترکیب آن، برای برنامه ریزی و ادامه یِ استفاده از آن مهم می‌باشد. لذا در این پژوهش، منشاء ناهنجاری و روند تغییر ترکیب آن مورد ارزیابی قرار گرفته است. به همین منظور، تعداد شش حلقه چاه آب گازدار شناسایی و هدایت الکتریکی آب آن ها، 15 مرتبه در طی سه سال (هر سال پنج بار) اندازه گیری گردید و روند تغییرات آن توسط نرم‌افزار spss مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر این، از هر چاه یک نمونه‌‌ آب برداشت و برای تعیین مقادیر قلیائیت کل، هدایت الکتریکی، کاتیون ها و آنیون ها مورد تجزیه قرار گرفت. سپس شاخص های شیمیایی آن محاسبه و به کمک دیاگرام‌های مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که آب تمامی چاه ها، جزو آب های تازه، کم عمق و از تیپ camghco3 می باشد. در این آب‌ها، غلظت دی اکسیدکربن محلول به بیش از 1000 میلی گرم بر لیتر می رسد. بنابراین، نا هنجاری شیمیایی آب چاه ها، ناشی از واکنش بین آب و سنگ مخزن و دخالت سیالات گرمابی گازدار است. بخشی از سنگ مخزن از آهک و بخش دیگر آن از رسوبات مارنی و تبخیری (مربوط به محیط های کولابی) تشکیل شده است. بررسی آماری روند تغیبرات ترکیب آب چاه ها، نشان می دهد که مقدار هدایت الکتریکی آن ها بطور معنی داری با گذشت زمان کاهش می یابد که اولا مهر تائیدی بر دخالت سیالات گرمابی در واکنش آبسنگ است و ثانیا امیدی برای بهتر شدن کیفیت آب چاه های کشاورزی در آتی می باشد.

Hydrogeochemical, origin and trending of the changes composition of water from gaseous wells in the Hamehkasi area (Hamadan)

Groundwater in some of the agricultural wells of Hamadan Province (including around the Hamehkasi village) has bubbles of gas and physically its taste is sour, bitter and burning. To postulate its origin and the trend of variation of the composition is important task for planing and continous  using. Therefore, in this research, the origin of anomalies and the trending of its composition change was evaluated. For this purpose, six gaseous wells were identified and their electrical conductivity was monitored15 times over three years (five times each year). The trending of their electrical conductivity changes were evaluated by SPSS software. Additionally, from each well, one sample was collected and for determination of the total alkalinity, Electrical Conductivity, Cations and Anions were analyzed. Thier chemical indices were calculated and evaluated by using different diagrams. The results showed that the water of all wells is fresh, show the CaMgHCO3 type. In these waters, the concentration of soluble carbon dioxide is more than 1000 mg/L. The abnormal composition of wells water due to from reaction between the water and the reservoir rock with involvement of hydrothermal fluids. Part of the reservoir rock consists of lime and the other part consists of marl and evaporite sediments. The statistical analysis of trending of water composition change indicates that the electrical conductivity decreases significantly over time, which  firstly, confirms the involvement of hydrothermal fluids in rockwater reaction and secondly, it will be the hope of improving the water quality in future.