طراحی الگوی رفتاری گروه‌های ذینفع در حاکمیت شرکتی در سازمان تامین اجتماعی و شرکت ‌های وابسته

هدف: این پژوهش به دنبال یافتن چگونگی الگوی رفتاری گروه‌های ذینفع در حکمرانی شرکتی در سازمان تامین اجتماعی ایران و شرکت‌های وابسته بوده است، به بیان دیگر به حاکمیت شرکتی از دیدگاه رفتاری پرداخته شد.روش ‌شناسی پژوهش: برای انجام کار در آغاز به کمک پیشینه نظری موضوع به یک الگوی نظری رفتاری دست یافتیم که شش شاخص رفتاری مشترک میان ذینفعان شناسایی شد. سپس پرسشنامه‌ای متناسب با ساختار الگوی نظری با تعداد 36 پرسش طراحی و بین خبرگان در حوزه حاکمیت شرکتی توزیع گردید. تعداد 207 پاسخ دریافت شد که نهایتا ابزار پژوهش با آلفای کرونباخ 0/933 روایی آن احراز گردید. همچنین با بهره‌گیری از تحلیل عاملی اکتشافی به روش مولفه‌های اصلی، تبیینی از عوامل الگو که یک تقسیم‌بندی از گروه‌های ذینفع بود، حاصل گردید. به‌منظور اعتبارسنجی این یافته‌ها، به روش تحلیل عاملی تاییدی الگوی پیشنهادی نظری ارزیابی گردید.یافته‌ها: نتایج حاصله، در معیارهای cmin که برابر 2/694 به دست آمد که زیر مقدار معیار  3 می‌باشد. همچنین شاخص rmsea ریشه میانگین مربعات خطای تقریبی به مقدار 0/097 به دست آمد که در محدوده 0/1 تا 0/05 و قابل قبول است. برای شاخص اندازه‌گیری کیفیت مدل آماری (aic) به میزان 1812 به دست آمد که به مقدار شاخص مدل اشباع (1404) در مقایسه با الگوی غیروابسته به میزان 5660 نزدیکتر است و حاکی از نیکویی برازش الگو است.اصالت/ارزش افزوده علمی: به‌طورکلی شش گروه ذینفع حاکمیت شرکتی در شرکت‌های وابسته به سازمان تامین اجتماعی شناسایی شد که عبارتند از 1- ذینفعان نهادی، 2- دولت، 3- ذینفعان سیاسی، 4- شبکه اجتماعی، 5- ذینفعان اقتصادی و 6- سهامداران. همچنین، تعداد 6 شاخص رفتاری مشترک میان گروه‌های ذینفع نیز شناسایی شد که عبارت بودند از 1- حل تعارض، 2- اعتمادسازی در هیات‌مدیره، 3- چانه‌زنی سیاسی، 4- روابط قدرت-سیاست، 5- تعیین هدف‌ها و 6- فرآیند تصمیم‌گیری. برای میزان تاثیرگذاری هر یک از شاخص‌های رفتاری ذینفعان در مورد تحت مطالعه از آزمون پارامتری تی‌استودنت و مقایسات میانگین استفاده شد. نتایج این ارزیابی نشان داد که ذینفعان نهادی، دولت و ذینفعان سیاسی دارای تاثیرگذاری قابل‌توجه و بیشتر نسبت به سایرین بر روی حکمرانی در سازمان تامین اجتماعی می‌باشند. همچنین مداخلات دولت در شاخص‌های تعیین هدف، چانه‌زنی سیاسی، اعتمادسازی در هیات‌مدیره و حل تعارض، تاثیرگذاری معنادار و بالاتر از حد متوسطی بر حکمرانی شرکت‌های موردمطالعه داشته است. از طرفی گروه‌های سیاسی در حوزه‌های فرآیند تصمیم‌گیری، تعیین هدف و روابط قدرت-سیاست تاثیرگذاری معنادار و بالاتر از حد متوسطی بر حکمرانی شرکتی در شرکت‌های وابسته به سازمان تامین اجتماعی  داشته‌اند. نتیجه ارزیابی شاخص‌های رفتاری در بین گروه‌های ذینفع نشان داد که سطح توجه مشترک این گروه‌ها بیشتر معطوف به 3 شاخص هدف‌گذاری، تصمیم‌گیری و روابط قدرت - سیاست است.

designing the behavioral model of stakeholders in the corporate governance of iran’s social security organization and its affiliated companies

purpose: this research aimed to identify the behavioral models of stakeholder groups in corporate governance within iran’s social security organization and its affiliated companies. in other words, it explored corporate governance from a behavioral perspective.methodology: to conduct the research, a theoretical behavioral model was developed based on a review of the literature. this model identified six common behavioral indicators among stakeholders. subsequently, a questionnaire with 36 questions was designed and distributed to experts in the field of corporate governance. a total of 207 responses were received, and the instrument’s reliability was confirmed with a cronbach’s alpha of 0.933. furthermore, exploratory factor analysis using the principal component method was employed to explain the factors of the model, which represented a classification of stakeholder groups. to validate these findings, confirmatory factor analysis was used to evaluate the proposed theoretical model.findings: the results yielded a cmin value of 2.694, which is below the critical value of 3. the root mean square error of approximation (rmsea) was 0.097, falling within the acceptable range of 0.05 to 0.1. the akaike information criterion (aic) was 1812, closer to the saturated model index (1404) compared to the independent model (5660), indicating a good fit of the model.originality/value: overall, six stakeholder groups were identified in the corporate governance of companies affiliated with the social security organization: institutional stakeholders, government, political stakeholders, social networks, economic stakeholders, and shareholders. additionally, six common behavioral indicators were identified among stakeholder groups: conflict resolution, building trust in the board of directors, political bargaining, power-politics relationships, goal setting, and decision-making processes. to assess the impact of each behavioral indicator, a parametric t-test and mean comparisons were used. the results showed that institutional stakeholders, the government, and political stakeholders had a significant and greater impact on governance in the social security organization compared to others. moreover, government interventions in goal setting, political bargaining, building trust in the board of directors, and conflict resolution had a significant and above-average impact on the governance of the studied companies. on the other hand, political groups had a significant and above-average impact on the corporate governance of companies affiliated with the social security organization in terms of decision-making processes, goal setting, and power-politics relationships. the evaluation of behavioral indicators among stakeholder groups revealed that the shared focus of these groups was primarily on three indicators: goal setting, decision-making, and power-politics relationships.