طراحی و روان سنجی پرسش‌نامه بررسی موانع مداخله پزشکان در برنامه‌های ارتقای کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی

مقدمه: بسیاری از سازمان‌ها عقیده دارند که مشارکت پزشک در کیفیت و ایمنی اهمیت ویژه‌ای دارد، اما چگونگی تعریف، اندازه‌گیری و بهبود آن را به‌درستی بیان نکرده‌اند. ازآنجاکه بهبود کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی و نوع مشارکت پزشکان در این کار بسیار ضروری است، این مطالعه با هدف ارزیابی روایی و پایایی پرسش‌نامه موانع مداخله پزشکان در برنامه‌های ارتقای کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی در بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شد.مواد و روش ها: ابزار مطالعه پرسش‌نامه محقق‌ساخته بررسی موانع مداخله پزشکان در برنامه‌های ارتقای کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی بود که به‌منظور تعیین روایی صوری، پرسش‌نامه بین 5 نفر از متخصصان رشته مدیریت و اقتصاد سلامت و 8 نفر از دانشجویان پزشکی و پرستاری توزیع شد و نظرات آن‌ها اعمال شد. پرسش‌نامه به فاصله 2 هفته بین 14 نفر از پزشکان تقسیم و شاخص نسبت روایی محتوا (cvr) و شاخص روایی محتوا (cvi) نیز محاسبه شد. به‌منظور تعیین پایایی از روش ضریب همبستگی درون‌ رده‌ای برای متغیرهای کمّی و ضریب توافق کاپا برای سوالات اسمی استفاده شد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار spss نسخه 21 استفاده شد.یافته‌ها: مخزن اولیه شامل 61 گویه بود که بعد از روان‌سنجی صوری و محتوا به 38 گویه تقلیل یافت. پرسش‌نامه 12 زیرمفهوم دارد. ضریب آلفای کرونباخ پرسش‌نامه 0.86 و ضریب همبستگی درون گروهی در دو بار اندازه‌گیری به فاصله دو هفته 0.94 به‌دست آمد.نتیجه‌گیری: ابزار طراحی‌شده اولین و تنها ابزار اختصاصی معتبر و پایا در حیطه موانع مداخله پزشکان در برنامه‌های ارتقای کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی در ایران است که برای سنجش و اولویت‌بندی موانع در مراکز بهداشتی و درمانی استفاده و در راستای بهبود کیفیت خدمات سلامت ارائه‌شده از سوی پزشکان به‌کار گرفته می‌شود.

Design and Validation of a Questionnaire Assessing the barriers to Physicians’ Intervention in Healthcare Quality Improvement Programs

Introduction: Although numerous organizations believe that physician’s involvement in quality and safety is important, they have not properly determined how they should be defined, measured, and improved. Since it is essential to improve the quality of healthcare services and increase physician involvement, this study was conducted to evaluate the validity and reliability of a questionnaire on the barriers to physicians’ intervention in healthcare quality improvement programs in hospitals affiliated to Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.Materials and Methods: The instrument of the study was a researchermade questionnaire to examine the barriers to physicians’ involvement in healthcare quality improvement programs. To determine the face validity of the questionnaire, it was distributed among five specialists in health management and economics and eight medical and nursing students and their opinions were applied. The questionnaire was handed out among 14 physicians with a twoweek interval and the content validity ratio index and content validity index were also calculated. To determine the reliability, the interclass correlation coefficient method for quantitative variables and the kappa agreement coefficient method for nominal questions were used. The collected data were analyzed in SPSS 21 software.Results: The initial item pool consisted of 61 items, which was reduced to 38 items following face and content validity measurement. The questionnaire was composed of 12 subscales. Cronbach’s alpha coefficient of the questionnaire and the interclass correlation coefficient in two measurements with a twoweek interval were obtained at 0.86 and 0.94, respectively.Conclusion: The designed questionnaire was the first and only valid and reliable specific tool in the field of barriers to physicians’ involvement in healthcare quality improvement programs in Iran. This instrument has been used to measure and prioritize the barriers in healthcare centers and improve the quality of health services provided by physicians.