تبیین عوامل موثر بر فرزندآوری براساس دیدگاه زنان: یک مطالعه کیفی

مقدمه: فرزندآوری پدیده مهمی در حرکات جمعیتی و محور توسعه پایدار برای کشورهایی که سطح جانشینی پایینی دارند، محسوب می‌گردد. در دهه‌های پیشین داشتن فرزند به عنوان یک ضرورت برای هر زن مورد توجه قرار می‌گرفت؛ اما در چند سال اخیر روند تغییرات، دور شدن از این ضرورت را نشان می‌دهد؛ از این رو با توجه به اهمیت موضوع، مطالعه کیفی حاضر به منظور درک کامل‌تری از رفتار و نحوه تصمیم‌گیری زنان با هدف تبیین عوامل موثر بر فرزندآوری از دیدگاه زنان انجام شد.  مواد و روش‌ها: مطالعه کیفی حاضر به روش تحلیل محتوا از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 25 زن در سنین باروری انجام شد. محل انجام پژوهش، مراکز بهداشتی درمانی شهر مشهد در سال 1399 بود. چهارچوب نمونه‌گیری غیر احتمالی به روش نمونه‌گیری مبتنی بر هدف بود. پس از کسب رضایت‌نامه، مصاحبه‌ها ضبط شد و جمع‌آوری داده‌ها تا رسیدن به مرحله اشباع ادامه یافت.  یافته‌ها: یافته‌ها نشان دادند که عوامل متعددی در فرزندآوری زنان شهر مشهد دخیل می‌باشند. برخی از عوامل منجر به افزایش باروری و در برخی از موارد منجر به کاهش میزان باروری می‌گردند. ترس از ناامنی شرایط اجتماعی، فرزندآوری را کاهش می‌دهد. عوامل فرهنگی مانند سن ازدواج و عوامل اعتقادی مانند مقدر شدن روزی فرزند، افزایش فرزندآوری را به دنبال دارد. همچنین اعمال سیاست‌های تشویقی و تحدیدی دولت در راستای افزایش باروری، همگی در فرزندآوری موثر می‌باشند؛ اما در شرایط کنونی، موثرترین عامل در فرزندآوری، افزایش مشکلات اقتصادی می‌باشد.  نتیجه‌گیری: به طور کلی می‌توان گفت که کاهش باروری ناشی از تغییرات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی می‌باشد. این تغییرات در طبقات مختلف جامعه حادث شده است؛ اما به نظر می‌رسد که در بین طبقه مرفه، تغییرات فرهنگی و اجتماعی عامل مهم‌تری در کاهش باروری بوده و در بین طبقات متوسط و ضعیف، عامل اقتصادی دارای اهمیت‌ بوده است؛ این مهم به معنای آن نیست که در طبقات متوسط و ضعیف، عوامل فرهنگی و اجتماعی تاثیرگذار نمی‌باشند.

Factors Affecting Childbearing Based On Women’s Perspectives: A Qualitative Study

Introduction: Childbearing is an important phenomenon in demographic movements and the basis of sustainable development in countries with low replacement fertility rates. In previous decades, having a child was considered a necessity for every woman; nonetheless, in recent years, we are witnessing a trend away from this inclination. Therefore, this qualitative study aimed to better understand the behavior and decisionmaking of women in an attempt to determine the factors affecting childbearing from women’s perspectives. Materials and Methods: This qualitative study was conducted based on the content analysis method in health centers in Mashhad in 2020. The data were collected through semistructured interviews with 25 women of reproductive age who were selected by purposive sampling. After obtaining written consent, the interviews were recorded, and data collection was continued until saturation. Results: Based on the results, several factors are involved in childbearing in Mashhad. In this regard, some factors lead to increased fertility, while some others reduce fertility. Fear of social insecurity reduces fertility. On the other hand, cultural factors, such as the age of marriage, and religious factors, such as trusting God with child’s aliment, increase childbearing. Moreover, the government’s incentive and restrictive policies to increase fertility are all effective in childbearing; however, in the current situation, the most effective factor in childbearing is increased economic problems. Conclusion: In general, fertility decline can be attributed to cultural, social, and economic changes. These changes have affected people from all walks of society. Nevertheless, it seems that among the affluent class, cultural and social changes have been a more important factor in reducing fertility, while among the middle and poor classes of society; the economic factor has been the key factor. This does not mean that cultural and social factors do not affect the middle and poor classes.