ارائه یک مدل زمان‌بندی حرکت قطارها در مسیرهای دوخطه راه آهن ایران

زمان‌بندی حرکت قطارها یکی از مهم‌ترین مسائل برنامه‌ریزی در حمل‌ونقل ریلی است. با نگاهی به ادبیات موضوع مورد بررسی می‌توان دریافت که حجم زیادی از مطالعات به مدل‌سازی و حل این مسئله اختصاص یافته است. چارچوب کلی این مسئله در کشورهای مختلف به یک شکل است اما برخی از کشورها با اعمال قوانین خاص در سیستم ریلی خود شرایط ویژه‌ای را در زمان‌بندی سیستم ریلی برقرار می‌نمایند. در کشور ایران اقامه نماز در طول سفر یک قطار، جزء محدویت‌های اجباری است که باید در نظر گرفته شود. با توجه به اهمیت اقامه نماز اول وقت در میان مسلمانان،  اولویت‌دهی راه‌آهن ج.ا.ا به انجام به موقع این مهم از رویکردهای اصلی این سازمان در مسئله زمان‌بندی حرکت قطارها است. مقاله حاضر به ارائه یک مدل زمان‌بندی حرکت قطارها با تعیین ایستگاه مناسب برای اقامه نماز اول وقت می‌پردازد. این مدل با در نظرگرفتن فاصله زمانی مجاز بین اذان هر نوبت نماز تا توقف قطار به دنبال کاهش زمان‌های سفر قطارها است. مدل بر روی یکی از مسیرهای دوخطه راه‌آهن ایران پیاده‌سازی شده است و نتایج حاصل از آن نشان می‌دهد با کاهش فاصله زمانی مجاز بین اذان هر نوبت نماز تا توقف قطار، زمان سفر کل قطارها افزایش می‌یابد.

A Train Timetabling Model for Iranian DoubleTracks Railways

Train timetabling is one of the most important problems in railways systems. The framework of this problem is the same in different countries but in some countries, there is a special rule which makes special conditions on the modeling of this problem. In Iranian railways, praying causes an obligatory constraint because Muslims people have to pray 5 times a day. In this paper, we present a train timetabling model which allocates the best station where Muslims can pray. The goal of this model is to minimize the total train trips by considering allowed duration between trains stops and the time each Muslim could start his or her praying. The approach of the Iranian railways is to minimize this duration because it is important for Muslim to start their praying just on time. The model has implemented on one of the Iranian double tracks railways and the results show the total train trips increases by decreasing the duration.