بررسی علل و پیامدهای خشک شدن دریاچه ارومیه

علل کاهش شدید تراز آبی دریاچه ارومیه را در دو دسته عوامل برون‌زا (انسان‌ساخت) و درون‌زا (طبیعی) می‌توان جست. به‌طورکلی، رقابت برای استفاده و تخصیص منابع آب به دنبال توسعه فزاینده کشاورزی، صنعت و شهرنشینی، آلودگی آب به دلیل افزایش تخلیه آلاینده‌های شیمیایی کشاورزی، افزایش فاضلاب صنعتی-‌شهری، کاهش آب رودها به دلیل خشک‌سالی، بهره‌برداری از آب رودها از طریق سدها و شبکه‌های وابسته و اثر تغییرات اقلیمی بر منابع آب حوضه آبریز دریاچه و تالاب‌های کناری، تغییر کاربری و تخریب چراگاه‌های طبیعی و کاهش جریان‌های آب زیرزمینی به دلیل برداشت‌های بی‌رویه، توسعه زمین‌های کشاورزی در مناطق تالابی، احداث ساختمان در چراگاه‌های پیرامون و مجاور تالاب‌ها و ساخت سازه‌های آبی مانند سد حسن‌لو و خشکیدن تالاب یادگارلو در اثر احداث زهکش در کنار آشفتگی هیدرودینامیک دریاچه به‌ویژه با ساخت بزرگراه شهید کلانتری و افزایش فشار بر منابع به دلیل بهره‌برداری بی‌رویه از تالاب‌ها مهم‌ترین تهدیدهای اکوسیستم دریاچه ارومیه به شمار می‌روند. ازجمله مهم‌ترین پیامدهای خشک شدن دریاچه ارومیه نیز می‌توان به کاهش تنوع زیستی، افزایش طوفان‌های نمکی، افزایش بیماری‌ها، از بین رفتن گردشگری، تضعیف کشاورزی، افزایش بیکاری و مهاجرت و کاهش درآمد مردم منطقه اشاره کرد. به‌منظور ممانعت از تشدید بحران آبی در این اکوسیستم حیاتی، اتخاذ رویکردهای 1- تمرکز بر افزایش بازده آب برای کاهش تقاضای آب در بخش کشاورزی زمین‌های اطراف دریاچه و 2- استفاده از شیوه‌های سازگار با اکوسیستم دریاچه ارومیه برای استحصال منابع معدنی توصیه می‌شود.