تحلیل سهم بهره‌وری در رشد اقتصادی کشور

رشد اقتصادی و پایداری آن در کشور به شاخص مهم بهره‌وری بستگی بالایی دارد، اما در سال‌های گذشته این شاخص حیاتی مغفول مانده و درنهایت، منجر به ناتوانی در حفظ و ارتقای رشد اقتصادی شده است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد در برنامه‌های پنجم و ششم توسعه، ارتقای بهره‌وری به‌گونه‌ای پیش‌بینی شده بود که 35 درصد رشد اقتصادی از محل ارتقای بهره‌وری به دست آید. این در حالی است که بررسی رشد تولید ناخالص داخلی ایران نشان از عدم تحقق برنامه افزایش بهره‌وری در اقتصاد دارد و رشدهای مقطعی بهره‌وری تنها مربوط به سال‌هایی بوده که قیمت نفت سبب افزایش درآمد ملی شده است. در برنامه هفتم توسعه نیز رشد بهره‌وری کل عوامل تولید سالانه 8/2 درصد تعیین ‌شده که دقیقاً مانند برنامه ششم است. به این صورت سهم کل بهره‌وری از رشد اقتصادی 8درصدی به 35 درصد خواهد رسید. باید توجه داشت در اقتصاد ایران بسیاری از ساختارها و سیاست‌‌‌های موجود مشوق بهره‌‌‌‌‌‌وری یا دست‌کم سازگار با آن نیستند و به‌رغم رشدهای مثبت و منفی در دوره‌های میان‌مدت، رشد شاخص بهره‌وری کل عوامل تولید در بلندمدت حدود صفر بوده است. به عبارتی، نقش بهره‌وری در رشد اقتصادی کشور صفر بوده است. ازاین‌رو نباید انتظار رشدهای شایان توجه را در تولید ناخالص داخلی از این محل داشت.