امنیت پایدار در منطقه ژیوپلیتیکی خلیج فارس در پرتو ناپایداری نیروهای همگرا و واگراساز

برقراری امنیت درخلیج‌فارس از مسایل اساسی جهانی، منطقه‌ای و ملی کشورهای منطقه به ویژه ایران اسلامی است. اتکای اقتصاد ملی به درآمدهای نفتی و واردات کالاهای صنعتی از یک سو و برخورداری از سواحل طولانی در خلیج‌فارس و توانایی دفاعی و نظامی از سوی دیگر، نقش بی بدیلی را به جمهوری اسلامی ایران در برقراری ثبات و امنیت منطقه ای بخشیده است.بنابراین امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و منطقه به شدت در هم تنیده و تفکیک ناپذیرند.دیدگاه استراتژیک ایران در مورد حوزه خلیج فارس ؛ امنیت منطقه‌ای و امنیت دسته جمعی است که برای ایران اهمیتی حیاتی دارد. محیط امن زمینه‌ساز توسعه و محیط ناامن باعث عقب‌ماندگی است. در عین حال توسعه عامل اساسی در امنیت محیط و امنیت ملی به شمار می‌رود. در خلیج فارس، امنیت به دنیای بیرون از مرزها و تغییر ماهیت و جهت‌گیری‌های قدرت های جهانی وابسته است. عوامل بیرونی با استفاده از ضعف های داخلی، نقاط اختلاف را تشدید می‌کند و سیاست در این منطقه را هم‌سو با منافع خود و نه منافع کشورهای منطقه شکل می‌دهد. ناهمگونی ساختارهای سیاسی هشت کشور خلیج فارس به همان اندازه که بر سیاست خارجی آن‌ها تاثیر می‌گذارد و بر همکاری‌های منطقه‌ای و به همان میزان بر امنیت خلیج فارس تاثیر گذار است.یادآوری می شود که در حدود دو قرن، ابتدا کشور استعمارگربریتانیا و سپس ایالات متحده آمریکا مدعی امنیت در این منطقه بوده و همواره این مقوله تحت تاثیر راهبردهای آنان قرار گرفته است. وقوع چهار جنگ خانمان سوز طی سه دهه و اشغال نافرجام عراق گویای این واقعیت است که حضور نیروهای بیگانه موجب وخیم تر شدن اوضاع امنیتی منطقه شده است.با در نظر گرفتن قدرت‌های خارجی و کشورهای منطقه و منافع متضاد و ناسازگار در منطقه بر پیچیدگی‌های امنیت در خلیج فارس افزوده می‌شود. حضورقدرت دریایی آمریکا در خلیج فارس، اشغال افغانستان و عراق، تامین امنیت اعراب و رژیم صهیونیستی توسط آمریکا از جمله مسایلی است که بر ابهام‌های معمای امنیت در خلیج فارس و منطقه می‌افزاید. اکنون با روند رو به رشد جهانی شدن در نظام جهانی، ناامنی در یک منطقه و عدم توازن قدرت‌ها با توجه به موقعیت ژیوپلیتیک و ژیواستراتژیک خود موجب ناامنی دیگر مناطق خواهد شد. دراین مقاله تلاش می‌شود‌‌، ضرورتهای برقراری ثبات و امنیت در منطقه و همچنین فرصت‌های بوجود آمده دراثر تحقق این مسیله برای جمهوری اسلامی ایران و کشورهای کرانه ای خلیج فارس مورد بررسی قرار گیرد. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد که ایجاد امنیت برای کشورهای منطقه علاوه بر ایجاد فرصت های فراوان برای آنها، در راستای ارتقای جایگاه ژیوپلیتیکی منطقه خلیج فارس در نظام ژیوپلیتیکی جهانی، یک ضرورت انکارناپذیر می‌باشد و در صورتی که کشورهای منطقه منافع ملی خود را بر منافع ابرقدرتها ترجیح دهند دستیبابی به این مسیله سهل الوصول‌تر خواهد شد. چرا که تحقق این مسیله موجب امنیت پایدار در منطقه شده و ارتقای جایگاه منطقه در نظام ژیوپلیتیکی را سبب خواهد شد.