تاملی بر وضعیت شورشیان در حقوق بشردوستانه بین المللی

به رغم بروز مخاصمات مسلحانه غیر بین المللی فراوان در دوران معاصر، کمتر به حقوقبشردوستانه حاکم بر این مخاصمات در سطح حقوقی پرداخته شده است. دولت ها از یکسو متعهد به عدم مداخله در امور داخلی یکدیگرند و از سوی دیگر متعهد به عدم نقضحقوق بشر و بشردوستانه در قبال جامعه جهانی هستند. نگرانی اصلی دولت ها در اعمالحقوق بشردوستانه در جنگ های داخلی، شناسایی شورشیان به عنوان موجودیتی با شخصیتحقوقی بین المللی بوده است. این نگرانی در پروتکل دوم الحاقی به کنوانسیون های ژنو برطرفشد. حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه داخلی برخلاف حقوق بشردوستانه بین المللیکه جنبه عرفی یافته است، گاه واجد ویژگی عرفی و گاه واجد ویژگی قراردادی است. اینمقاله با بررسی سیر تاریخی تحول حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه غیربین المللیبه طرح مبانی نظری پایبندی شورشیان به حقوق بشردوستانه اشاره دارد. مشخص شد کهپایبندی شورشیان به حقوق بشردوستانه هم از نظر تیوری و هم از نظر رویه پذیرفتنی است.با پذیرش اهلیت شورشیان برای تقبل حقوق بشردوستانه می توان با طیب خاطر منابع ایجادحقوق بشردوستانه برای شورشیان را جستجو کرد. شورشیان هم در قبال نظامیان دولتی وهم در برابر غیرنظامیان خودی و بیگانه تعهداتی دارند. این مقاله به سایر تعهدات شورشیاندر قبال اماکن فرهنگی و مذهبی نپرداخته است.