امکان‌سنجی اعمال مکانیسم ماشه برجام توسط آمریکا ازمنظر حقوق بین‌الملل

در پی توافق صورت گرفته در سال 2015 پیرامون برنامه هسته ای ایران و تنظیم برجام، مقرر گردید اِعمال کلیه تحریم های شورای امنیت علیه ایران با تصویب قطع‌نامه ای ازسوی این نهاد ملغی شود؛ ولی در آگوست 2020، کشور آمریکا که پیش تر با خروج رسمی از برجام، به عضویت خود در این سند خاتمه بخشیده بود، مدعی نقض اساسی تعهدات برجامی توسط ایران شد و با این ادعا، خواستار فعال‌کردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن مجدد تحریم های بین المللی گردید. این اقدام آمریکا، مباحثی را درخصوص میزان مشروعیت قانونی آن برانگیخت. براین‌اساس، پژوهش حاضر در راستای پاسخ‌گویی به این سوال به نگارش درآمد که اقدام آمریکا در فعال سازی مکانیسم ماشه تا چه اندازه از نقطه نظر اصول و قواعد حقوق بین الملل مشروعیت دارد؟ حاصل مطالعات توصیفی تحلیلی نگارندگان، مبتنی‌بر منابع کتابخانه ای و تحلیل اسناد مربوطه، موید آن است که برجام، یک توافق‌نامه سیاسی و مستقل از قطع‌نامه 2231 بوده و آمریکا با خروج از این سند، دیگر «عضو مشارکت کننده در برجام» نبوده و درنتیجه، فاقد صلاحیت قانونی برای فعال‌کردن مکانیسم ماشه است. هم چنین ادامه یک‌جانبه گرایی این کشور، جز تضعیف سازمان ملل متحد و ایجاد فضای هرج‌ومرج در محیط بین المللی، دورنمای دیگری را پیش روی جامعه بین المللی قرار نخواهد داد.

Legal Analysis of the Initiation of the Snapback in JCPOA by the America Based on the International Law Perspective”

Following an agreement reached in 2015 on Iran’s nuclear program and the regulation of the joint comprehensive plan of action(JCPOA), it was decided that all Security Council sanctions against Iran would be lifted with the adoption of a resolution by this body. However, in August 2020, the United States of America which had previously terminated its membership in the JCPOA by formally withdrawing from it, claimed that Iran had violated its JCPOA commitments and called for the activation of the Snapback and reimposition of International sanctions. This US action, sparked debates about its legal legitimacy. Accordingly, the present study was conducted in order to answer the question of how legitimate is the US action in activating the snapback from the perspective of the principles and rules of international law? The results of the authors descriptiveanalytical study, based on library sources and the analysis of relevant documents confirm that JCPOA is a political agreement independent of Resolution 2231 and the United States is no longer a participating State of JCPOA after being withdrawn from this document and as a result, it lacks the legal authority to activate the snapback mechanism. In addition, the continuation of unbridled unilateralism in this country offers no other perspective to the international community, other than weakening of the United Nations and the creation of international anarchy.