واکاوی مهم‌ترین عوامل موثر بر بحران ارزی سال 1397

بحران ارزی یا افزایش شدید، مستمر و غیر ارادی نرخ ارز به دلیل تبعات مخرب آن بر شاخص های کلان اقتصادی به ویژه تورم و بی ثبات سازی به عنوان یک تهدید و چالش برای اقتصاد و امنیت اقتصادی شناخته می شود. در اقتصاد ایران بحران ارزی در مقاطع متعددی واقع شده که آخرین و شاید مهمترین آن در سال 97 رخ داد، که تبعات گستردۀ سیاسی امنیتی و اقتصادی به دنبال داشت و دارد. بررسی علل و عوامل و شناسایی سهم هر یک در این واقعه بسیار حائز اهمیت است و می تواند چراغ راه برای ادامۀ مسیر حکمرانی اقتصادی باشد. از این رو در پژوهش حاضر تلاش شد تا از طریق مصاحبه با 40 نفر از عوامل و خبرگان دخیل در موضوع علل موثر بر این واقعه شناسایی و با استفاده از روش گروه تمرکز، اهمیت و وزن هر یک از عوامل شناسایی گردد. نتایج نشان می دهد اگرچه بازگشت تحریم های یک جانبۀ امریکا توسط ترامپ در سال 97 نقش زمینه ای برای تغییر در انتظارات بازار ارز داشت، اما مهمترین عامل در بروز شوک ارزی سال 97، قطع مداخلۀ ارزی بانک مرکزی در بازار آزاد بود که در گام بعد با سوء مدیریت و سیاست نادرست تعیین نرخ 4200 تومان برای ارز در ابتدای سال 97 منجر به تشویق و جهش تقاضای ارز و عدم بازگشت و احتکار ارز توسط صادرکنندگان بزرگ و عمدتاً وابسته به دولت در طرف عرضه شد.

Analysis of the most important factors affecting the currency crisis in 20182019

The currency crisis or the sharp, continuous, and involuntary rise in the exchange rate is known as a threat to the economy and economic security due to its devastating effects on macroeconomic indicators, especially inflation and destabilization. In the Iranian economy, the currency crisis has occurred in several stages, the most recent and perhaps most important of which occurred in 1997, which had and continues to have farreaching political, security and economic consequences. Examining the causes and factors and identifying the contribution of each in this event is very important and can be a beacon to continue the path of economic governance. Therefore, in the present study, an attempt was made to identify 40 factors and experts involved in the subject of the causes affecting this event and to identify the importance and weight of each factor using the focus group method. The results show that although the return of US unilateral sanctions by Trump in 1997 played a key role in changing expectations of the foreign exchange market, the most important factor in the currency shock of 1997 was the cessation of the central bank’s foreign exchange intervention in the open market. And the incorrect policy of setting a rate of 4200 Tomans for the currency at the beginning of 1997 led to the encouragement and mutation of the demand for foreign exchange and the nonreturn and hoarding of foreign exchange by major exporters and mainly dependent on the government.