رویکرد تطبیقی سیاست خارجی امریکا در برابر برنامه هسته‌ای ایران و کره‌شمالی

امریکا از اوایل دهۀ 90 میلادی تاکنون، تلاش بسیاری برای مقابله با برنامۀ هسته‌ای ایران و کره شمالی انجام داده است. در این پژوهش با استفاده از روش اسنادی و با رویکردی تطبیقی ابعاد دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی سیاست امریکا در مواجهه با برنامۀ هسته‌ای ایران و کره‌شمالی بررسی شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که به رغم تفاوت اهداف این دو کشور در پیگیری برنامۀ هسته‌ای، ایران نسبت به کره‌شمالی بیشتر تحت فشار سیاسی اقتصادی و تهدید نظامی قرار گرفته است. در این مدت، همۀ دولت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه رویکرد تعاملی با کره‌شمالی را به صورت دو و چند جانبه آزموده‌اند، در حالی که این رویکرد در قبال ایران، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. توافق ناشی از تعامل (برجام) نیز مدت کوتاهی بعد از حصول، دوام نیاورد و آمریکا از آن خارج شد. تحریم و تشدید فشار اقتصادی علیه ایران در چارچوب کمپین فشار حداکثری دولت ترامپ خیلی زود بخش‌های مهم اقتصاد ایران را در برگرفت. در حوزۀ نظامی اگرچه دو کشور همواره در معرض تهدید به حملۀ نظامی بوده‌اند، اما این گزینه در خصوص ایران بیشتر مورد توجه سیاست‌مداران و نخبگان فکری امریکا بوده است. برای بررسی چرایی این موضوع از نظریۀ رئالیسم نئوکلاسیک استفاده شد که بر اساس آن گزینه‌های منتخب در قبال ایران و کره‌شمالی تحت تاثیر عوامل سیستمی و داخلی قرار دارد. علاوه بر منافع قدرت‌های جهانی (چین و روسیه)، منافع متحدان منطقه‌ای امریکا در شمال شرق و جنوب غربی آسیا هم از عوامل مهم سیستمی تاثیرگذار بر سیاست واشنگتن در خصوص برنامۀ هسته‌ای ایران و کره‌شمالی است. در حالی که ژاپن و کره‌جنوبی اغلب خواستار مذاکره و تعامل برای حل معضل هسته‌ای کره‌شمالی هستند؛ متحدان عرب و صهیونیستی امریکا تشدید فشار علیه ایران و حتی استفاده از زور را پیشنهاد داده‌اند. از سوی دیگر هر چند کره‌شمالی می‌تواند کرانۀ غربی امریکا را هدف قرار دهد، اما امریکایی‌ها تصور می‌کنند کره‌شمالی احتمالاً به دلیل ایجاد توازن استراتژیک با آمریکا در واکنش به اقدام تهاجمی امریکا و متحدان آن، به خاک امریکا حمله خواهد کرد. امریکایی‌ها ایدئولوژی جمهوری اسلامی را دشمن تلقی می‌کنند بر این باورند که پیشرفت هسته‌ای، احتمال دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را افزایش می‌دهد و در نتیجه منافع امریکا در منطقه و حتی جهان به خطر می‌افتد. نتیجۀ حاصل از عوامل سیستمی و داخلی، تشدید فشار علیه ایران و کاهش فشار علیه کره‌شمالی است.

US policy toward Iran and North Korea’s nuclear program; a comparative approach

Diplomacy, sanctions, and threats of force have been United States policy, in contrast to Iran’s and North Korea’s nuclear programs since the early 1990s. This study using a documentary based and comparative approach to examine these dimensions of US policy. Despite the differences between the two countries in pursuing a nuclear program, Iran is under greater pressure than North Korea. Based on the theory of neoclassical realism, selected options for Iran and North Korea are influenced by systemic factors and internal factors. In addition to the interests of world powers (China and Russia), the interests of US regional allies in Northeast and Southwest Asia are important factors influencing Washington’s policy on Iran and North Korea’s nuclear program. Domestic factors also play an important role in explaining US policy; North Korea is capable of targeting US soil, but US officials believe North Korea will attack in response to the US and allied offensive. Americans see the ideology of the Islamic Republic as an enemy, and they think nuclear development, Increases the likelihood of an Iranian nuclear bomb, That would threaten US interests in the region and even in the world. Another point is that the Arab and Israeli lobbies are working to influence Congress to oppose any engagement with Iran. As a consequence of systemic and internal factors, the pressure on Iran is increasing and it is being reduced against North Korea.