نقش دیوان بین‌المللی دادگستری در تحکیم و تضمین امنیت مرزهای میان کشورها

موضوع امنیت یکی از مواردی است که اهمیت و کارکرد آن درباره مرز کشورها، امری انکارناپذیر است. بروز اختلاف‏های ارضی و مرزی میان کشورها می‌تواند امنیت مرزهای میان آنها و حتی نظم و امنیت عمومی جامعه بین‌المللی را به مخاطره اندازد و زمانی که این اختلاف به بروز درگیری مسلحانه منجر شود، این نقش پررنگ‌تر خواهد شد. در این میان، حل و فصل اختلاف‏های ارضی و مرزی میان کشورها می‌تواند باعث حفظ، اعاده و تضمین نظم و امنیت در مرزها و در کل جامعه جهانی شود. در این تحقیق درصدد هستیم با بررسی اجمالی پرونده‌های ارضی و مرزی مطرح نزد دیوان بین‌المللی دادگستری، که به درگیری مسلحانه میان طرفین منجر شده‌ است، به توضیح نقش دیوان در حل و فصل اختلاف‏های ارضی و مرزی میان کشورها در مسیر حفظ، اعاده و تضمین امنیت مرزها بپردازیم. این تحقیق از نظر هدف، بنیادی و از نظر روش، اسنادی است. پژوهش حاضر، با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، اینترنتی، مقالات، پژوهش‌های لاتین و فارسی و مطالعه پرونده‌های دیوان بین‌المللی دادگستری در حوزه اختلاف‏های ارضی و مرزی میان کشورها انجام شده است. روش گردآوری اطلاعات، به صورت فیش‌برداری با بررسی پرونده‌های دیوان بین‌‌المللی دادگستری بوده است. منبع اختلاف هر چه باشد، وقوع اختلاف‏های ارضی و مرزی میان کشورها، به خصوص اگر به درگیری مسلّحانه میان آنها منجر شود، نظم و امنیت مرزها را مختل می‏کند و بر آن تاثیری منفی می‏گذارد. دیوان بین‌المللی دادگستری، با ابزارهای حقوقی در دسترس و بهره‌گیری از اختیارات و صلاحیت‏های خود، به حل و فصل اختلاف‏های ارضی و مرزی میان کشورها می‌پردازد. دیوان در این مسیر سلسله مراتب: 1. اصل احترام و ثبات معاهدات مرزی؛ 2. اصل تصرّف حقوقی؛ 3. اصل سلطه موثر را رعایت می‌کند و با توسل به اصولی همچون استاپل، رضایت، عملکرد بعدی دولت‏ها، انصاف و ... در جهت تضمین اصل ثبات مرزها گام برمی‌دارد. اصل ثبات، سنگ بنای سیستم معاصر حقوق بین‌الملل است و مرزها، به عنوان نقطه شروع روابط میان کشورها که سازنده اصلی این سیستم هستند، نیازمند امنیت‏اند. دیوان بین‌المللی دادگستری به عنوان یک مرجع قضایی بی‏طرف، مستقل و  کارامد با وقوف به وظیفه خود، از همه ابزارهای در دسترس برای حل و فصل اختلاف‏های ارضی و مرزی (به عنوان عامل تهدید امنیتی مرزها) استفاده می‌کند. دیوان با هدف قرار دادن اصل ثبات، در جهت تضمین امنیت مرزها و کل جامعه جهانی گام برمی‌دارد.