ارزیابی عوامل موثر بر حفظ و احیای اراضی کشاورزی و باغ‌ها (مطالعه موردی: لاک‌دیزج تبریز)

مقدمه:  امروزه تاکید بر توسعه‌ی باغشهرها و کشاورزی شهری از ضروریات ارتقاء و بهبود پایداری در مناطق شهری محسوب می‌گردد که می‌تواند اکوسیستم‌های شهرها را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. در راستای حفظ باغات و اراضی کشاورزی و آشتی انسان و طبیعت در شرایط کنونی ناگزیر از ارائه‌ی الگوهای بومی و استفاده از سایر الگوهای متناسب با محیط‌زیست و توسعه‌ی پایدار می‌باشیم.هدف:  باغات و اراضی کشاورزی منطقه‌ی لاک دیزج تبریز تقریباً تنها باقی‌مانده از باغشهر مجموعه‌ی شهری تبریز هستند که بخاطر مرغوبیت خاک کشاورزی و صرفه‌ی اقتصادی حاصل از فروش محصولات ارگانیک کشاورزی فعلاً پابرجا بوده و از نظر منظر شهری نیز تقریباً تنها سنگر حفظ منظر طبیعی و پایدار شهر است. بنابراین حفظ و احیای این اراضی نقش بسیار مهمی در توسعه‌ی معماری منظر پایدار و طبیعت‌محور شهر داشته و تحقیق حاضر بر اساس اهمیت و ضرورت موضوع، با هدف شناسایی عوامل حیاتی در راستای حفظ و احیای این اراضی نگارش شده است.روش شناسی:  روش تحقیق در مطالعه‌ی حاضر کاربردی با ماهیت آینده‌پژوهی بوده که به‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع در نرم‌افزار micmac استفاده شده است. همچنین اطلاعات تحقیق حاضر با بهره‌گیری از روش دلفی نخبگان (15 نفر نخبه‌ی حوزه‌ی معماری و منظر شهری) گردآوری گردیده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  لاک‌دیزج با مساحت تقریبی 650 هکتار در بخش شمال غربی کلان‌شهر تبریز جای گرفته و تقریباً با محدوده‌ی تاریخی روستای حکم‌آباد هم‌مرز بوده و در این شهر نیز عرفاً به اراضی حکم‌آباد ملقب است.یافته ها و بحث:  یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که بیشترین تاثیرگذاری در بین عوامل مورد بررسی بر سایر عوامل در راستای حفظ و احیای اراضی کشاورزی و باغ‌ها مربوط به عوامل درآمد، سرمایه‌گذاری خصوصی، نگرش اجتماعی مالکین و تولیدات در ارتباط با شهر می‌باشد. همچنین بیشترین اثرپذیری نیز مربوط به عوامل قیمت زمین، سرمایه‌گذاری خصوصی، گردشگری کشاورزی و ترویج کشاورزی شهری بوده است.نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که با توجه به وضعیت موجود نظام مدیریت شهری تبریز و گسترش فیزیکی و جمعیتی شهر، حفظ اراضی کشاورزی و باغات در کلان‌شهر تبریز (منطقه‌ی لاک‌دیزج) به سختی امکان‌پذیر خواهد بود.

evaluation of factors effective on preserving and revitalizing agricultural lands and gardens (case study: lak dizaj, tabriz)

the preservation and restoration of the gardens and agricultural lands has played a very important role in the development of the sustainable and nature-oriented landscape architecture of the city, and the present research has been written based on the importance and necessity of the subject, with the aim of identifying the vital drivers for the preservation and restoration of these lands. the research method in the current study is applied with the nature of future research, which uses the technique of cross-effects analysis in the micmac software to analyze the data. also, the information of this research has been collected using the elite delphi method (15 elite people in the field of architecture and urban landscape). the findings of the research show that among the investigated drivers, the most influential drivers in maintaining and revitalizing agricultural lands and gardens are related to the drivers of income, private investment, social attitude of the owners, and production related to the city. also, the most effective has been related to land price drivers, private investment, agricultural tourism and urban agriculture promotion. the results indicate that according to the current state of the urban management system of tabriz and the physical and population expansion of the city, it will be difficult to maintain agricultural lands and gardens in tabriz metropolis (lak dizj area).