تحلیل فضایی حساسیت وقوع زمین لغزش در محدوده های روستایی و شهری (مطالعه موردی: حریم مناطق تابع شهرستان گرگان در حوضه آبخیز زرین گل)

مقدمه:  زمین‌لغزش‌ها فرایندهای طبیعی زمین‌شناسی هستند که ناهمواری‌های سطح زمین را متحول کرده، دوباره شکل می‌دهند. زمین ‌لغزش یکی از پدیده‌های مهم و قابل‌توجه در مسائل زیست‌محیطی، آبخیزداری و منابع طبیعی می‌باشد. مهم‌ترین دلیل با اهمیت بودن این پدیده، تلفات جانی و مالی ناشی از به وقوع پیوستن آن‌ها می‌باشد حوضه آبخیز زرین گل به دلیل توپوگرافی عمدتاً کوهستانی، فعالیت زمین ساختی و لرزه‌ خیزی زیاد، پتانسیل طبیعی برای زمین‌لغزش‌های گسترده را دارد.هدف:  در این راستا با توجه به موضوع، هدف پژوهش فوق پهنه بندی و ارزیابی حساسیت وقوع زمین لغزش در محدوده شهرگرگان در حوضه آبخیز زرین گل با استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی است.روش شناسی:  تحقیق حاضر، با توجه به ماهیت مسئله و موضوع مورد بررسی، از نوع تحقیقی و از حیث مطالعات کاربردی است. جهت تحلیل فضایی حساسیت وقوع زمین لغزش معیارهایی از قبیل: (شیب، جهت شیب، کاربری اراضی، فاصله از مراکز سکونتی، انحنای زمین، بارش، ارتفاع، تراکم پوشش گیاهی، زمین شناسی، خاک، تراکم آبراهه، فاصله از جاده مورد ملاحظه قرار گرفته‌اند. به‌منظور محاسبه تراکم و میزان سبزی پوشش گیاهی از پروداکت (mod13q1) سنجنده مودیس  ماهواره terra استفاده گردید و خروجی نهایی با روش هم پوشانی، هم پیوند در محیط   gisمحاسبه شد. تمامی فرایندها و تجزیه تحلیل داده ها در محیط (spss,excell)  و نرم‌افزار (gis) انجام گردید. همچنین جهت ارزیابی و اعتبار سنجی مدل ها از منحنی (roc) استفاده شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  این پژوهش نیز بر روی حریم مناطق تابع شهرستان گرگان در حوضه آبخیز زرین گل انجام شده است.یافته ها و بحث:  نتایج بدست آمده نقشه نهایی حساسیت وقوع زمین لغزش نشان‌دهنده آن است که طبقه 5 با ضریب لغزش بالا 13.90 درصد از کل مساحت منطقه، طبقه4 با ضریب لغزش زیاد 17.89 درصد، طبقه3 با ضریب متوسط33.90 درصد، طبقه 2 با ضریب کم22.91 درصد، طبقه1 با ضریب خیلی کم11.40 درصد را به خود اختصاص داده اند در نتیجه  31.79 درصد از کل منطقه در معرض لغزش شدید قرار دارد.نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که روستاهای در محدوده خطر زیاد شامل روستاهای ( مرتع قزلق، مرتع شکر علی، خیرات، نومل، توسکستان، فیض آباد، مریم آباد ) می باشد.

spatial analysis of landslide susceptibility in rural and urban areas using climatic and topographic indicators (case study: boundaries of gorgan city in zarrin gol watershed)

landslide is one of the most important and significant phenomena in environmental issues, watershed management and natural resources. the present study, due to the nature of the issue and the subject under study, is descriptive-analytical and in terms of applied studies with emphasis on quantitative methods. for spatial analysis of landslide susceptibility, criteria such as: (slope, slope direction, land use, distance from residential centers, land curvature, precipitation, height, vegetation density, geology, soil, waterway density, distance from the road in question in order to calculate the density and amount of vegetation, the product (mod13q1) of terra satellite mode sensor was used and the final output was calculated by the overlap, all-link method in gis environment.all processes and data analysis in the environment (spss, excell) and software (gis) and curve (roc) was used to evaluate and validate the models.the final results of the landslide susceptibility map show that the 5th floor with a high slip coefficient of %13.90 of the total area, the 4th floor with a high slip coefficient of %17.89, the 3rd floor with an average coefficient of %33.90, the 2nd floor with a low coefficient of %22.91, the 1st floor with a very low coefficient of %11.40 have been allocated as a result of% 31 /79 of the total area is prone to severe landslides, as well as villages in high-risk areas, including villages (ghezelgh range, shakar ali range, khairat, nomal, tuskestan, feyzabad, maryam abad).