مشخصه‌یابی لعاب‌های تنالیته فیروزه‌ای و سبز در بنای تاریخی دوره قراختائیان کرمان

در هنر کاشی‌کاری رنگ فیروزه‌ای و سبز از رنگ‌های مورد توجه معماران سنتی بوده است که زیبایی آنها به مواد رنگزا به عنوان یکی از مواد مهم لعاب بستگی دارد. هدف از پژوهش حاضر، دستیابی به اطلاعات فنی لعاب‌های تاریخی قبه سبز کرمان است. برای دستیابی به این هدف، منابع مکتوب و بررسی‌های میدانی جهت تهیه نمونه‌ها انجام پذیرفت و مولفه های رنگ لعاب‌ها با استفاده از سیستمcie l*a*b* اندازه گیری شد. برای معین شدن عناصر تشکیل دهنده در لعاب‌های موجود از روش طیف‌سنجی پراش انرژی پرتو ایکس(eds)  استفاده شد. نتایج نشان می دهد که تنالیته رنگ لعاب های سبز مورد بررسی به واسطه اکسید کرم، مس، وانادیم، نیکل و آهن موجود در لعاب ایجاد شده است. نتایج آنالیز نمونه لعاب های فیروزه ای نشان می دهد که عامل رنگ فیروزه ای در لعاب ها اکسید مس بوده است و علاوه بر مس، اکسید پتاسیم و سدیم در شدت رنگ فیروزه ای نقش داشته اند.

characterization of turquoise and green tonality glazes in the historical monument of the kerman qara khitai period

in the art of tiling, turquoise and green colors have been the colors considered by traditional architects. their beauty depends on the coloring materials as one of the important glaze materials. this study aims to obtain technical information about the historical glazes of the green dome of kerman. written sources and field surveys were conducted to obtain samples to achieve this goal, and the color components of the glazes were measured using the cie l*a* b* system. the x-ray energy diffraction (edx) spectroscopy method was used to determine the constituent elements in the existing glazes. the results analysis show that the color tonality of the green glazes is due to chromium oxide, copper, vanadium, nickel, and iron in the glaze. the results of the examination of samples of turquoise glaze demonstrate that copper oxide served as the color generator in the glazes and that potassium and sodium oxide also contributed to the strength of the turquoise color.