طراحی آزمون درک دستور زبان ترکی آذربایجانی در کودکان 4-6ساله و بررسی روایی مقدماتی

هدف دستور زبان، عنصر کلیدی دانش زبانی و عامل پیش‌بینی‌کننده یادگیری و موفقیت تحصیلی است. تشخیص زودهنگام اختلالات دستور زبان قبل از ورود به مدرسه بسیار مهم است. تا کنون هیچ ابزاری برای ارزیابی درک دستور زبان ترکی‌آذربایجانی در دنیا طراحی نشده است. پژوهش حاضر با هدف گزارش مراحل مربوط به طراحی آزمون درک دستور زبان ترکی‌آذربایجانی در کودکان 4-6ساله به‌همراه بررسی روایی محتوایی و صوری انجام شد.روش بررسی این پژوهش به روش ترکیبی اکتشافی (کیفی‌‌کمی) و در دو بخش انجام گرفت. پس از بررسی پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف و مرور منابع موجود،42  ساخت دستوری زبان ترکی آذربایجانی استخراج شد که از این تعداد، 8 ساخت پس از بررسی اولیه توسط متخصصین حذف شدند. سپس در گام بعدی و برای طراحی مجموعه گویه‌ای، 204 گویه برای 34 ساخت دستوری باقیمانده طراحی شدند. در مرحله چهارم و پس از آماده‌سازی گویه‌ها برای نسخه اولیه آزمون، روایی محتوایی محاسبه شد. جهت تعیین روایی محتوایی، از افراد متخصص در زمینه دستور زبان ترکی آذربایجانی و آشنا با طراحی آزمون دعوت شد تا به بررسی و تکمیل فرم روایی محتوایی و تبادل نظر بپردازند. در ابتدا جهت محاسبه نسبت روایی محتوایی، 11 نفر از متخصصین، ساخت‌ها و گویه‌ها را ارزیابی کرده و نظرات خود را در این مورد بیان کردند. سپس طراحی تصویر براساس ملاک‌های مهم تیم پژوهشی انجام شد. درنهایت، برای محاسبه شاخص روایی محتوایی، از 11 متخصص دیگر خواسته شد تا ارتباط جمله هدف را با تصویر مربوطه بررسی کنند. سپس طبق نظر اعضای تیم پژوهشی و متخصصین، 2 گویه مناسب‌تر از بین 4 گویه برای هر ساخت دستوری انتخاب شد و در نسخه اجرایی برای مطالعه پایلوت قرار گرفت. در مرحله پنجم، نسخه اولیه آزمون بر روی 30 کودک 4-6ساله با رشد طبیعی و دارای معیارهای ورود به پژوهش اجرا شد و درنهایت، روایی صوری آزمون به‌صورت کیفی محاسبه شد.یافته‌ها پس از مرور متون و مطالعات مرتبط و تجزیه‌وتحلیل یافته‌ها و مفاهیم و با محاسبه نسبت روایی محتوایی، 2 ساخت دستوری حذف شد و 32 ساخت دستوری با 128 گویه که دارای مقادیر نسبت روایی محتوایی بزرگتر یا مساوی 0/59 بودند، باقی ماندند. پس از ،طراحی تصویر و محاسبه شاخص روایی محتوایی، درصورتی‌که شاخص گویه‌ای، بزرگ‌تر یا مساوی 0/79 بود، به‌عنوان روایی محتوایی مناسب در نظر گرفته می‌شد. نسخه اولیه آزمون جهت اجرا شامل 32 ساخت دستوری و 64 گویه بود. در مرحله اجرایی آزمون، هیچ‌کدام از گویه‌ها خطادار نبودند و فقط 10 گویه مورد بازبینی قرار گرفت و اصلاح شد. نسبت روایی محتوایی 0/91 و شاخص روایی محتوایی آزمون 0/87 محاسبه شد که در محدوده مناسب قرار گرفتند.نتیجه‌گیری آزمون درک دستور زبان ترکی‌آذربایجانی دارای روایی محتوایی و صوری مناسب است و می‌تواند پس از انجام همه مراحل روایی و پایایی برای ارزیابی درک دستور زبان ترکی‌آذربایجانی در کودکان 4-6ساله مورداستفاده قرار گیرد.

designing and preliminary validation of an azerbaijani-turkish grammar comprehension test for 4-6 years old children

objective grammar is a key element of language knowledge and a factor in predicting language learning and success. early diagnosis of grammatical errors in children before entering school is very important. so far, no tool has been designed to evaluate the azerbaijani language grammar comprehension in iran. the present study aims to design the azerbaijani language grammar comprehension test for iranian children aged 4-6 along and assess its validity.materials & methods this is a mixed-method (qualitative-quantitative) study. after searching in various databases and reviewing available articles, 42 grammatical structures of the azerbaijani language were extracted, of which 8 were removed after preliminary examination by experts. then, 204 items were formulated for the remaining 34 grammatical structures. to determine the content validity, the test was sent to 11 experts in the field of azerbaijani language grammar to evaluate the items. according to their opinions, two more suitable items were selected from among four items for each grammatical structure and included in the initial version for the pilot study. the initial test version was conducted on 30 children aged 4-6 years with normal language development.results after calculating the content validity ratio (cvr), two grammatical structures were removed, and 32 structures with 128 items having cvr≥0.59 remained. after calculating the content validity index (cvi), the items with cvi≥0.79 were selected. the initial version had 32 grammatical structures and 64 items. none of the items were removed in the pilot phase, and only 10 items were modified. the cvr and cvi of the test were 0.91 and 0.87, respectively, indicating good content validity.conclusion the azerbaijani language grammar comprehension test has good content and face validity and can be used to evaluate the grammar comprehension of children with azerbaijani language aged 4-6 years.