طراحی و اعتباریابی آزمون تولید کلمات چندهجایی در کودکان 4 تا 7 ساله‌ی فارسی-زبان

هدف مرور متون مربوط به کاربرد کلمات چندهجایی در ارزیابی اختلالات صدای گفتار کودکان، حاکی از ضرورت استفاده از این کلمات برای فراهم آوردن اطلاعاتی اضافه بر اطلاعات آزمون‌های معمول، مانند اطلاعات پیش‌آگهی بود. علی‌رغم پیشینه مطالعاتی قوی در زبان‌های دیگر، در زبان فارسی پژوهشی تولید این کلمات را در 4 تا 7 سالگی بررسی نکرده بود. بنابراین هدف این پژوهش، طراحی و بررسی خصوصیات روان‌سنجی نسخه فارسی آزمون کلمات چندهجایی، برای سنجش مهارت تولیدی کودکان پیش‌دبستانی بود.روش بررسی در این مطالعه مقطعی از نوع متدولوژیکال و آزمون‌سازی، ابتدا از کتب مربوط به کودکان پیش‌دبستانی، 532 کلمه 3، 4، 5 و 6 هجایی انتخاب شد و در 3 نوبت، با آرای نویسندگان مقاله به 66 گویه کاهش یافت. روایی محتوایی گویه‌های انتخاب‌شده توسط 5 نفر از آسیب‌شناسان گفتار و زبان که در رشد طبیعی و اختلالات صدای گفتار صاحب‌نظر بودند در 4 حیطه مناسب بودن برای ارزیابی تولید کلمات چندهجایی، مناسب بودن برای کودکان 4 تا 7 ساله، تناسب فرهنگی و تصویرپذیر بودن گویه‌ها بررسی شد. پس از انتخاب تصاویر، روایی صوری گویه‌ها و توافق نام با تصاویر، با انجام آزمون بر روی 8 کودک 4 تا 7 ساله طبیعی (حداقل 1 کودک از هر گروه سنی) مورد بررسی قرار گرفت. در‌نهایت 40 گویه به‌عنوان واژگان نهایی آزمون کلمات چندهجایی در نظر گرفته شدند.برای سنجش ویژگی‌های روان‌سنجی، 120 کودک دارای رشد طبیعی (60 دختر و 60 پسر) و 20 کودک مبتلا به اختلالات صدای گفتار (10 پسر و 10 دختر) 4 تا 7 ساله بررسی شدند. کودکان طبیعی به 6 گروه سنی با فاصله 6 ماه تقسیم شدند و در هر گروه 10 پسر و 10 دختر قرار گرفتند. معیار ورود آن‌ها این بود که دوزبانه نباشند و آزمون غربالگری تشخیصی (‌ظریفیان 1393) و آزمون زبان غیررسمی را با موفقیت گذرانده باشند. به دلیل شرایط پاندمی کووید 19 و تعطیلی اکثر مراکز پیش‌دبستانی، انتخاب کودکان طبیعی از 2 شهر تهران و کرج، به شکل در دسترس و از دو منطقه هر شهر بود. نمونه‌گیری آن‌ها نیز به شکل در دسترس بود. جهت بررسی روایی سازه، تفاوت‌ نمرات کل آزمون، درصد همخوان‌ها، واکه‌ها و واج‌های صحیح بین سنین مختلف، پسران و دختران و همچنین افتراق میان 2 گروه طبیعی و دارای اختلال صدای گفتار بررسی شد. پایایی بازآزمایی توسط اجرای دوباره آزمون به ‌فاصله 1 هفته و پایایی بین ارزیاب توسط بررسی رابطه نمرات 2 آزمونگر مستقل در 20 کودک تعیین شد. ثبات درونی با بررسی ضریب همبستگی درون‌رده‌ای میان گویه‌های آزمون به ‌دست آمد. در پژوهش حاضر از شاخص‌های آماری مرکزی و پراکندگی، آزمون‌های پارامتری آنووا و تی مستقل، آزمون توکی، ضریب همبستگی درون‌رده‌ای و نسخه 26 نرم‌افزار آماری spss استفاده شد.یافته‌ها مقایسه نمره کل آزمون، درصد همخوان‌های صحیح و درصد واج‌های صحیح در کودکان طبیعی اختلاف معنادار میان گروه‌های سنی را نشان داد (p>‌0/001)، اما تفاوتی در درصد واکه‌های صحیح میان گروه‌های سنی مشاهده نشد (p=0/23). ضمناً تفاوتی در نمره کل و درصد همخوان‌های صحیح، درصد واج‌های صحیح و درصد واکه‌های صحیح بین پسران و دختران وجود نداشت. مقایسه کودکان در گروه طبیعی و گروه دارای اختلال صدای گفتار نشان داد تفاوت معنادار در نمره کل آزمون، درصد واج‌های صحیح و درصد همخوان‌های صحیح (‌0/001>p) و درصد واکه‌های صحیح (‌0/02=p) میان 2 گروه وجود دارد. در بررسی پایایی آزمون، ضریب همبستگی درون‌رده‌ای آزمون بازآزمون 0/98، ضریب همبستگی درون‌رده‌ای بین 2 ارزیاب 0/79 و میزان ثبات درونی در کلمات 3 هجایی 0/75، در کلمات 4 هجایی 0/65 و در کلمات 5 هجایی 0/63 به ‌دست آمد.نتیجه‌گیری نتایج این پژوهش با نتایج حاصل از پژوهش‌های مشابه در زبان‌های دیگر همخوانی داشته و درنتیجه آزمون کلمات چندهجایی فارسی به‌عنوان ابزاری روا و پایا برای بررسی توانایی تولید کلمات چندهجایی در کودکان 4 تا 7 ساله فارسی زبان در کلینیک‌ها و مراکز درمانی و یا اهداف پژوهشی قابل‌استفاده است. خود آزمون نیز از‌لحاظ رعایت اصول آزمون‌سازی از قبیل گنجاندن طیفی از طول کلمات، شکل‌های واج‌آرایی و الگوهای تکیه‌ای زبان هدف، قابلیت تصویرپذیری بالا و نشانگر واژگان رایج کودکان پیش از دبستان بودن و فراهم کردن فرصت بروز الگوهای خطای رایج زبان هدف، با آزمون‌های دیگر، مانند آزمون بیکر 2013 همخوانی دارد.

the design and validation of production of polysyllabic words test in 4-7 years old persian-speaking children: a preliminary study

objective reviewing the literature related to the use of polysyllabic words in the assessment of speech sound disorders (ssd) in children have indicated the necessity of using these words for providing additional information such as prognostic information. despite strong literature in other languages, there is scant research on examining the production of these words in the persian language among children aged 4-7 years. therefore, this study aims to design and assess the psychometric properties of the persian version of the polysyllabic words test (pwt) for measuring production skills in iranian preschool children.materials & methods in this cross-sectional study, first, 532 polysyllabic words with 3, 4, 5, and 6 syllables were selected from preschool children’s books, which was reduced to 66 words after agreement among authors in three rounds. the content validity of the items was examined according to the opinions of five experts in typical speech development and ssd in terms of four criteria: appropriateness for producing polysyllabic words, appropriateness for children aged 4-7 years, imageability, and cultural fit. after selecting pictures, face validity of items was examined by implementing the test on eight 4-7-year-old children (at least one child from each age group). finally, 40 items were considered as the final words of pwt. for measuring psychometric properties, 120 children with normal development (60 males, 60 females), and 20 children with ssd (10 males, 10 females) participated. the control children were divided into 6 age groups with a 6-month interval (10 males and 10 females in each age group). their inclusion criteria were age 4-7 years, not being bilingual, and passing the persian diagnostic evaluation of articulation and phonology test (deap; zarifian, 2014) and informal language screening test successfully. because of the covid-19 pandemic and the closure of most schools, the sampling of control children was done using a convenience method from two cities (tehran and karaj). the inclusion criteria for ssd children were: inability to pass the deap test, not being bilingual, and having ssd. their sampling was also done using a convenience method. for evaluating construct validity, the differences among six age groups, between males and females, and between control and ssd children were examined in terms of total score, percent consonants correct (pcc), percent vowels correct (pvc), and percent phonemes correct (ppc). test-retest reliability was determined using 20 children at a one-week interval, and inter-rater reliability was determined by investigation of relations between scores of two independent raters for 20 children using the intra-class correlation coefficient (icc). the internal consistency was determined by measuring the cronbach’s alpha coefficient. descriptive statistics, anova, independent t-test, tuckey’s post hoc test, were used for data analysis in spss software, version 26.results in comparing the age groups, the results showed a significant difference in terms of total score, pcc and ppc (p<0.001), but not significant difference was found in pvc (p=0.23). no significant differences were found between males and females in total score, pcc, ppc, or pvc. in comparing control and ssd children, the results showed a significant difference between the two groups in total score, pcc, ppc (p<0.001), and pvc (p=0.02). the icc was reported 0.98 for test-retest reliability and 0.79 for intra-rater reliability. the internal consistency was 0.75 for 3-syllable words, 0.65 for 4-syllable words, and 0.63 for 5-syllable words.conclusion the persian pwt can be used as a valid and reliable instrument for measuring speech production ability of iranian children with ssd aged 4-7 years in clinical settings or for research. this test is consistent with other tests such as baker (2013)’s test in terms of considering methodological principles such as inclusion words with different lengths, phonetic forms, and stress patterns, high imageability, using common words for preschool children, and providing opportunities for eliciting common error patterns of the target language.