تدوین و هنجاریابی آزمون رشدی زبان فارسی

هدف هدف اصلی این پژوهش در فقدان آزمون رشدی با هنجار متناسب با سن رشد کودکان برای زبان فارسی، تدوین آزمون رشدی روا و معتبر برای گردآوری داده‌های هنجار از کودکان 3 -7 ساله سالم فارسی‌زبان ایرانی است. از این آ‌زمون می‌توان برای شناسایی اختلال زبانی و سنجش شدت آن در کودکان فارسی‌زبان3 تا 7 ساله دارای اختلال‌های رشدی زبان در مقایسه با همتایان سنی آن‌ها نیز استفاده کرد. روش بررسی پژوهش حاضر به منظور تدوین و هنجاریابی آزمون رشدی زبان فارسی به‌عنوان یک ابزار توصیفی روا و معتبر، در 3 مرحله انجام شد. ابتدا پیش‌نویس سازه نخست آزمون با درنظر گرفتن مختصات زبانی و فرهنگی زبان فارسی و مطالعات پیشین برای سطوح زبانی واج‌شناختی، تک‌واژشناختی، نحوی، معناشناختی وکاربردشناختی با 9 آزمایه، 180 گویه و دو داستان تصویری تدوین شد. نسخه نخست آزمون بر روی 200 کودک سالم 3 تا 8 سال فارسی‌زبان تهرانی برای سنجش حساسیت آزمایه‌ها برای گروه‌های مختلف سنی اجرا شد. نتایج این نسخه به‌وسیله 3 متخصص آسیب‌شناس گفتار و زبان خبره و 3 زبان‌شناس بالینی بررسی و نسبت روایی محتوایی آن به ‌دست آمد. نتایج این مرحله در کارگاه بالینی برای 20 تن از متخصصان گزارش شد. در مرحله دوم باتوجه‌به نتایج و پیشنهادها اصلاحات لازم در سازه آزمون و گویه‌ها انجام شد. همچنین آزمایه «تک‌واژ جمع» که از حساسیت تشخیصی کافی برخوردار نبود، حذف و آزمایه «تعریف واژه» که در سایر آزمون‌های رشدی کاربرد داشت، به ساختار آزمون افزوده شد. نسخه نهایی آزمون با 9 آزمایه، 105 گویه و 2 داستان تصویری برای کودکان 3 تا 7 تدوین شد. نتایج نشان داد آزمون برای گروه سنی 8 سال از حساسیت تشخیصی هنجار برخوردار نیست. سپس نسخه پالایش‌شده به‌صورت پایلوت بر روی 200 کودک فارسی‌زبان در جامعه نمونه اجرا و روایی و اعتبار آن محاسبه شد. برای بررسی روایی صوری و محتوایی نسخه نهایی آزمون از نظرات 8 متخصص گفتاردرمانی و زبان‌شناسی و برای بررسی روایی سازه از ماتریس همبستگی و تحلیل عاملی تاییدی و برای تعیین اعتبار آن از آلفای کرونباخ استفاده شد. در مرحله سوم نسخه نهایی آزمون به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای تصادفی در 5 استان‌ منتخب تهران، مازندران، فارس، اصفهان و خراسان از 1200 کودک 3 تا 7 ساله مهدکودک‌ها و مدارس در دسترس به‌وسیله آسیب‌شناسان گفتار و زبان آموزش‌دیده اجرا و داده‌های گویه‌ها و نمونه‌ گفتارهای پیوسته ضبط‌شده به کمک نسخه 20 نرم‌افزار spss تجزیه‌وتحلیل شد. یافته‌ها روایی محتوایی 0/78 و اعتبار آزمون 0/76 به دست آمد. علاوه بر تایید روایی سازه و روایی تشخیصی آزمون، همبستگی بین آزمایه‌ها و نمره کلی آزمون نیز در سطح 0/01 (با همبستگی 0/20 تا 0/83) معنادار بود. هنجار گروه‌های سنی در بازه سنی 6 ماهه و یکساله به‌صورت نمره استاندارد محاسبه و در جدول‌ها گزارش شد. نتیجه‌گیری آزمون رشدی زبان فارسی می‌تواند ابزاری با روایی و اعتبار مناسب برای سنجش هنجار زبانی کودکان گروه‌های سنی 3 تا 7 ساله باشد. هنجارهای سنی به‌دست‌آمده در این پژوهش، می‌تواند به‌عنوان معیاری برای تعیین فاصله سن تقویمی با سن زبانی کودکان 3 تا 7 سال و تعیین شدت آسیب باشد. از هنجارهای سنی آزمون نیز می‌توان برای ارزیابی و تعیین میزان پیشرفت کودکان پس از توان‌بخشی استفاده کرد.  

development and standardization of persian language developmental battery

objective in the absence of an age normed developmental battery for persian, the major objectives of this research are to develop a reliable and valid clinical linguistic battery to collect normative data from 3 to 7-year-old healthy persian speaking children. the battery can also be used to measure severity of language impairments in 3 to 7-year-old persian speaking children as compared with their aged matched peers.materials & methods development of this battery is considered as a descriptive tool in which reliability and validity of the normative data were developed in 3 stages. the first version with 9 different sub-tests, 180 items and two descriptive pictures was developed after cultural and linguistic adaptations for the persian language for different linguistic levels of phonology, morphology, syntax and pragmatics. the first draft was performed using 200 3 to 8-year-old healthy children in tehran to measure the sensitivity of different tasks of the test for different age groups. this draft was not sensitive for 8-year-old children. the cvr of the first draft of the battery was checked by 3 persian speaking clinical linguistic experts and 3 expert speech therapists and also was introduced to 20 slp experts in a clinical linguistic workshop. in the second stage, based on the results and suggestions, necessary corrections were made in the test structure and items. also, plural morpheme task of the previous version which was not sensitive enough, was removed and a new semantic task (word definition) as a sensitive semantic task used in other developmental language batteries was added to the battery. the results showed that the diagnostic sensitivity of the test for the 8-year-old age group is not satisfactory. the final version of the battery consisted of 9 subtests with 105 items and two descriptive pictures were used to collect normative data from 200 children. to evaluate reliability and validity of the final version, the opinions of 8 speech therapists and linguists were used.and to evaluate the construct validity, the correlation matrix and confirmatory factor analysis and for its validity cronbach’s alpha were used. the final version of the battery was sent to expert speech therapists in 5 selected target group provinces (tehran, mazandaran, fars, esfahan and khorasan) to collect normative data from 1200 3 to 7-year-old typically developement children in available kindergartens and schools. finally, the collected data for task items and connected speech measures were processed and analyzed using spss software, version 20.results the content validity was 0.78 and test reliability was 0.76. in addition to confirm the construct validity and diagnostic validity of the test, the correlation between the sub-tests and the overall test scores were also significant at the level of 0.01 (with a correlation of 0.20 to 0.83). the norm for each age group was six months and one year and was calculated as a standard score and reported in the tables.conclusion finally, the results of the normative data of this battery are proved to be clinically normative as an indication of the level of linguistic development for each age group and also determine the severity of their language impairment. the battery can also be used to measure the efficacy of rehabilitation in 3 to 7-year old persian speaking children.