مقایسه ساختار توان‌بخشی در نظام سلامت کشورهای ایران، آلمان، ژاپن، کانادا، ترکیه و آفریقای جنوبی: مطالعه تطبیقی

اهداف با‌توجه‌به افزایش تعداد افراد دارای ناتوانی و کمبود آگاهی از روش‌های پیشگیری از ناتوانی در کشورهای در حال توسعه، ایجاد ساختار توان‌بخشی مناسب و ارائه خدمات مناسب از اهداف مهم نظام سلامت به شمار می‌رود. انجام مطالعات تطبیقی، یکی از روش‌های پژوهش در بازنگری ساختار توان‌بخشی در نظام سلامت کشور است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی تطبیقی ساختار توان‌بخشی در نظام سلامت ایران با 5 کشور دیگر است. روش بررسی این پژوهش، یک مطالعه تطبیقی است که در سال 1400 انجام شد. در این مطالعه، نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند بوده و 5 کشور آلمان، ژاپن، کانادا، ترکیه و آفریقای جنوبی به لحاظ مولفه‌های سازمانی و مدیریت بهداشت، مولفه‌های مالی، مولفه‌های قانونی، مولفه‌های اجتماعی و مولفه‌های سیاست‌گذاری با ایران مقایسه شدند. برای گردآوری داده‌ها از پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر و سایر منابع مرتبط در‌زمینه ساختار توانبخشی استفاده شد. در این مطالعه، داده‌ها با استفاده از مدل آموزش تطبیقی بردی در 4 مرحله توصیف، تفسیر، همجواری و مقایسه تجزیه‌و‌تحلیل شدند. یافته‌ها در قالب جدول تطبیقی مقایسه شدند. یافته‌ها یافته‌ها حاکی از این بود که به لحاظ سازمانی و مدیریت بهداشت، وزارت بهداشت مسئولیت مدیریت بهداشت و توان‌بخشی را برعهده دارد، اما در ایران علاوه بر وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی، هلال احمر، بنیاد شهید و آموزش‌و‌پرورش استثنایی نیز در مدیریت امور توان‌بخشی نقش دارند. مسائل و مشکلات مالی، از موانع قابل‌توجه در دسترسی افراد دارای ناتوانی به خدمات توان‌بخشی در بین این کشورهاست و در ایران نیز بخش زیادی از این هزینه‌ها از جیب خانواده‌ها پرداخت می‌شود. از‌نظر مولفه‌های قانونی در ایران نیز مانند سایر کشورها، قوانین و مقررات مشخصی برای ارائه خدمات به افراد دارای ناتوانی وجود دارد. ولی گاهی این قوانین و مقررات به‌خوبی اجرا نمی‌شود. به لحاظ اجتماعی، ایران کشوری با جمعیت رو به سالمندی، پذیرای مهاجرین و دارای فرهنگ‌های متنوع است و دسترسی تمام افراد نیازمند توان‌بخشی در این جمعیت بالا به خدمات مورد‌نیاز با محدودیت مواجه است. به لحاظ مولفه سیاست‌گذاری نیز فرایند تنظیم سیاست ملی سلامت مستلزم بررسی است و درصورت لزوم، تغییر در سیاست‌های موجود نظام سلامت نیاز است.نتیجه‌گیری وجود جایگاه مشخص برای توان‌بخشی در نظام سلامت ایران، ارائه خدمات و مدیریت امور توان‌بخشی توسط یک سازمان واحددهمچون وزارت بهداشت و همچنین اجرای صحیح قوانین و سیاست‌گذاری‌ها، می‌تواند به بهبود بخش ساختاری و مدیریت نظام سلامت و توان‌بخشی منجر شود. باید موانع و مشکلات مالی موجود بر سر راه خدمات توان‌بخشی کاسته شود و دولت و بیمه‌ها بخش اعظم هزینه‌های مربوط به خدمات توانبخشی را تحت پوشش قرار دهند. همچنین بازنگری در تنظیم سیاست‌های ملی سلامت و قانون‌گذاری‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که به بهبود دسترسی تمام افراد دارای ناتوانی به خدمات سلامت و توانبخشی منجر شود. بنابراین ضروری است که بازنگری و اصلاح اساسی در ساختار، قوانین و فرایندهای ارائه خدمات توان‌بخشی صورت گیرد.

comparing the rehabilitation structures in the health systems of iran, germany, japan, canada, turkey, and south africa

objective because of the increasing number of people with disabilities and the lack of awareness of disability prevention methods in developing countries, creating a proper rehabilitation structure and providing appropriate services are among the important goals of every health system. conducting comparative studies is one of the research methods for reviewing the structure of the rehabilitation system in the country’s health system. this study aimed to compare the rehabilitation structure in iran with 5 other countries.materials & methods this research is a comparative study conducted in 2022. in this study, sampling was purposeful. five countries of germany, japan, canada, turkey, and south africa were compared in terms of organizational and health management, financial and legal components, and social policy components with iran. reliable databases and related resources in the rehabilitation structure were used to collect data. in this study, the obtained data were analyzed using the bereday model containing four stages: description, interpretation, proximity, and comparison. the findings were evaluated in a comparative table.results the findings indicated that in terms of organization and health management, the ministry of health should be responsible for health management and rehabilitation, but in iran, in addition to the ministry of health, the red crescent, the martyr foundation, and exceptional education organization are also involved in the management of rehabilitation. financial issues and problems are significant barriers for people with disabilities to access rehabilitation services in these countries. in iran, a large part of these costs is paid from the pockets of families. regarding legal components in iran, as in other countries, specific rules exist to provide services to people with disabilities. but sometimes, these rules are not properly implemented. from the sociodemographic perspective, iran has an aging population, welcomes immigrants, and holds diverse cultures. the access of all people in need of rehabilitation in this diverse population to the services needed is limited. in terms of policy components, regulating national health policy requires review and, if necessary, changes in existing health system policies.conclusion the existence of a specific position for rehabilitation in the iranian health system, provision of services, and management of rehabilitation affairs by a single organization such as the ministry of health, as well as proper implementation of laws and policies, can lead to structural improvement and management of the health system and rehabilitation. financial obstacles and problems to rehabilitation services should be reduced, and government and insurance must cover most of the costs of rehabilitation services. also, a review of national health policies and legislation in the country should be done to improve the access of all people with disabilities to health and rehabilitation services. therefore, it is necessary to fundamentally review and reform the structure, value, and process of providing rehabilitation services.