اثربخشی آموزش والدگری بر سلامت روان و رابطه والد کودک در مادران کودکان کم‌شنوا

اهداف: کم‌شنوایی از جمله اختلالاتی است که می‌تواند بر کیفیت رابطه والد کودک و سلامت روان والدین به‌ویژه مادران به‌ عنوان مراقب اصلی کودک اثر بگذارد. مشکلات سلامت روان در مادران و رابطه والد کودک نامطلوب می‌توانند روند توان‌بخشی و آینده کودک کم‌شنوا را تحت تاثیر قراردهند. از این ‌رو لزوم توجه به مداخلاتی که ارتقا و رابطه والد کودک و سلامت روان والدین به‌ویژه مادران را مدنظر قرار داده‌اند بیش ‌از پیش احساس می‌شود. برنامه والدگری مثبت یکی از برنامه‌های اثرگذار بر سلامت روان و رابطه والد کودک است که در سال‌های اخیر برنامه جدیدی با عنوان «برنامه والدگری مثبت شیرخواران» از آن استخراج ‌شده است. گروه هدف این برنامه والدین شیرخوارانی هستند که با مشکلات سلامت روان و رابطه والد کودک روبه‌رو هستند. در این مطالعه به دنبال آن بودیم که اثر برنامه والدگری مثبت شیرخواران بر سلامت روان و رابطه والد کودک در مادران کودکان کم‌شنوای زیر 3 سال را بررسی کنیم. روش بررسی: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه مادران کودکان کم‌شنوای زیر 3 سالی می‌شد که در سال 1397-1398 در مراکز خانواده و کودک کم‌شنوای استان تهران خدمات دریافت می‌کردند. از جامعه یاد‌شده 24 نفر به شیوه نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه دوازده نفر) تقسیم شدند. سپس پرسش‌نامه رابطه مادر کودک mcre و چک‌لیست تجدیدنظرشده علائم اختلالات روانی scl-90-r، به ‌عنوان پیش‌آزمون توسط هر دو گروه تکمیل شد. مادران گروه آزمایش در سیزده جلسه (هر هفته یک جلسه یک‌ساعته) آموزش والدگری مثبت شیرخواران شرکت کردند. در این مدت گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. پس از پایان جلسات مجدداً پرسش‌نامه‌های mcre و scl-90-r توسط گروه آزمایش و کنترل تکمیل شد. داده‌های دو گروه به‌ وسیله آزمون‌های من‌ویتنی و تی مستقل مورد تجزیه‌وتحلیل آماری قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد برنامه والدگری مثبت ویژه شیرخواران اثر معناداری بر ارتقای سلامت روان مادران ندارد (05/p>0). یعنی سلامت روان در گروه آزمایش بهتر از گروه کنترل نبود. بنابراین در این پژوهش برنامه والدگری مثبت شیرخواران بر سلامت روان مادران کودکان کم‌شنوای زیر سه سال اثر معناداری نداشته است. همچنین نتایج نشان داد برنامه والدگری مثبت شیرخواران اثر معناداری بر مولفه‌های پذیرش (05/p>0)، سهل‌گیری (05/p>0) و طرد (05/p>0) نداشته است (از میان چهار مولفه رابطه والد کودک). اما نتایج نشان داد برنامه والدگری مثبت شیرخواران بر مولفه بیش‌حمایتگری اثر معناداری داشته است (05/p<0) و مولفه بیش‌حمایتگری در گروه آزمایش بهتر از گروه کنترل بود. بنابراین برنامه والدگری مثبت شیرخواران از بین چهار مولفه رابطه والد کودک فقط بر مولفه بیش‌حمایتگری در مادران کودکان کم‌شنوای زیر 3 سال اثر داشت است و بر پذیرش، سهل‌گیری و طرد در این مادران اثر نداشته است. نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش نشان می‌دهد اگرچه نیاز زیادی در حیطه مداخلات زودهنگام که بر سلامت روان مادران کودکان کم‌شنوا و رابطه والد کودک تا‌کید دارد، احساس می‌شود و اگرچه برنامه والدگری مثبت شیرخواران برنامه مفیدی است، اما از آنجایی‌ که مداخله‌ای جدید برای والدین کودکان کم‌شنواست باید تحقیقات بیشتری روی آن انجام شود. البته با در نظر گرفتن نیازهای خاصی که مادران کودکان کم‌شنوای زیر 3 سال دارند و غنی کردن اطلاعاتی که والدین در هر جلسه دریافت می‌کنند. همچنین باید جنبه‌های مختلف برنامه والدگری مثبت شیرخواران برای والدین کودکان کم‌شنوا بیشتر مورد بررسی قرار بگیرد.

effect of baby triple p or positive parenting program on mental health and mother-child relationship in mothers of hearing-impaired children

objective: hearing loss in children can affect the parent-child relationship and the mental health of parents, especially mothers as the children’s primary caregivers. maternal mental health problems and challenges in the parent-child relationship can affect the rehabilitation process and the future of hearing-impaired children. thus, the interventions to promote the parent-child relationship and mental health of parents, especially mothers, should be studied. triple p or positive parenting program is one of these effective interventional programs. recently, a new intervention called the baby triple p parenting program was developed based on the triple p program. this study investigates the effect of the baby triple p positive parenting program on mental health and mother-child relationship in mothers of children with hearing impairment.materials & methods: this research is a quasi-experimental study with a pretest-posttest design using a control group. the participants were 24 mothers under 3 years old children with hearing impairment referred to the centers for families and children with hearing disabilities in tehran, iran, in 2019. they were selected using a convenience sampling method and then randomly divided into groups of intervention (n=12) and control (n=12). the intervention group received the baby triple p positive parenting program for 13 training 1-h sessions, one session per week. the control group did not receive any intervention. both groups completed the mother-child relationship evaluation questionnaire and the symptom checklist-90-revised instrument before and after the intervention. the collected data were analyzed by the mann-whitney u test and independent sample t-test.results: there was no significant difference between the two groups regarding mental health after the intervention (p>0.05). among four components of the mother-child relationship, the baby triple p program had no significant effect on acceptance, overindulgence, and rejection (p>0.05), except on the overprotection component (p<0.05), which was significantly higher in the intervention group. conclusion: there is a great need for early interventions for maternal mental health problems and challenges in mother-child relationships for mothers of children with hearing impairment. although the baby triple p is a useful program, it is new for the parents of these children. considering the unique needs of these children, more studies are needed to enrich the content of this program for the mothers of children with hearing loss to explore its various aspects.