عوامل منفی تاثیرگذار بر خواب سالمندان ایرانی: یک مطالعه مروری

هدف: به موازارت افزایش سن و سالمندی، مشکلات و بیماری‌های مختلف جسمی و روانی در سالمندان ایجاد می‌شود. از جمله این مشکلات می‌توان به اختلالات خواب اشاره کرد. مدل شخص، محیط و اکوپیشن، یکی از مدل‌های معمول و کاربردی در کاردرمانی است. مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل منفی تاثیرگذار در کیفیت خواب سالمندان در سه حیطه ویژگی‌های مرتبط با فرد، محیط زندگی وی و اکوپیشن طراحی شد.روش بررسی در این مطالعه مروری نظام‌مند، برای دست‌یابی به اهداف پژوهش، جست‌و‌جوی منابع الکترونیکی در پایگاه داده‌های اطلاعاتی گوگل اسکالر، پابمد، اسکوپوس، مگیران، ایران مدکس و پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی با کلید‌واژه‌های انگلیسی elderly ،aging, geriatric ،older adult ،iran and sleep و کلیدواژه‌های فارسی سالمند، سالخورده، بازنشسته، پیر، مسن، خواب و ایران انجام شد. در این مطالعه استراتژی جست‌وجو، غربالگری و انتخاب داده‌ها بر اساس معیارهای راهنمای پریسما انجام شد. مقالات مرتبط در بازه زمانی سال 2010 تا 2019 وارد این پژوهش شدند. مواردی که امکان دسترسی به متن کامل آن‌ها وجود نداشت، مطالعاتی که مشکلات خواب را در گروه‌های سنی به غیر از سالمندان مورد بررسی قرار داده بودند، مواردی مثل نامه به سردبیر، مطالعات تکراری، لحاظ کردن سالمندان غیرایرانی و مقالاتی به زبانی غیر از زبان فارسی و انگلیسی از مطالعه خارج شدند. در مرحله اول جست‌وجو و بازیابی مقالات صورت گرفت، در مرحله بعد، پس از حذف مقالات تکراری، عناوین و چکیده مطالعات بازیابی‌شده به طور مستقل توسط دو نفر از محققین مورد بررسی قرار گرفت تا مطالعاتی که معیارهای ورود به تحقیق را دارند شناسایی و وارد مطالعه شوند. اختلاف نظر با بحث و گفت‌وگو حل و توافق نهایی حاصل شد. سپس متن کامل تمام مطالعاتی که معیار ورود به مطالعه را داشتند بازیابی شد.متن کامل مقالات منتخب پس از تایید از نظر واجد شرایط بودن، با استفاده از چک‌لیست استراب، مخصوص مطالعات مقطعی، از نظرکیفیت مورد ارزیابی قرار گرفت و مقالاتی که از 22 آیتم موجود در چک‌لیست حداقل در 20 آیتم مورد تایید قرار گرفتند وارد مطالعه شدند که 24 مقاله که با اهداف پژوهش هم‌خوانی داشت، به‌ منظور مرور عمیق‌تر انتخاب شد.یافته‌ها: از 24 مطالعه مورد بررسی، 11 مورد مشکلات خواب را در قالب کمّی بیان کرده بودند که از این بین نُه مورد معتقد بودند که بیش از 70 درصد سالمندانِ مورد بررسی دارای مشکل خواب هستند. نتایج در عوامل منفی موثر بر مشکلات خواب سالمندان ایرانی در بخش‌های فردی، محیطی و عوامل مرتبط با اکوپیشن سالمند ارائه شد. در هجده مقاله، به عوامل فردی اشاره شده بود و بیشترین مقالات به مشکلات مرتبط با سلامتی فرد پرداخته بودند. در یازده مقاله، به عوامل محیطی اشاره شده بود و بیشترین مقالات به مشکلات مرتبط با محیط فیزیکی پرداخته بودند. در سه مقاله به عواملی که تاثیر منفی در اکوپیشن خوابیدن سالمندان دارند اشاره شده بود و دو مورد تغییر جای خوابیدن و یک مورد عدم هم‌صحبتی قبل از خوابیدن را مورد توجه قرار داده بودند.نتیجه‌گیری عوامل فردی (افزایش سن، مونث بودن، وجود بیماری)، عوامل محیطی (نداشتن ارتباط با اقوام و دوستان، محیط فیزیکی نامناسب و تغییرمحل سکونت)، عوامل اکوپیشن خواب (تغییر مکان خوابیدن سالمندان، بستری شدن در بیمارستان و عدم هم‌صحبتی با دیگران قبل از خواب) عوامل منفی تاثیرگذار در خواب سالمندان ایرانی است.

negative factors affecting the sleep quality of the elderly in iran: a systematic review

objective: as age increases, different physical and mental problems, including sleep disorders, occur in the elderly. the person-environment-occupation (peo) model is one of the most common practical models in occupational therapy. the current study aims to review negative factors affecting the sleeping quality of the elderly in iran based on the peo model.materials & methods: according to prisma (the preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses) guidelines and in this systematic review study, we searched google scholar, scopus, pubmed, magiran, iranmedex, and sid databases using the keywords of “elderly”, “aging”, “geriatric”, “older adult”, “iran”, and “sleep” in english and persian articles published from 2010 to 2019. studies on the sleep problems of other age groups, letters to the editor, duplicate studies, studies on non-iranian seniors, studies published in languages other than persian and english, and those with unavailable full-texts were excluded. in the next stage, the titles and abstracts of the retrieved articles were independently reviewed by two researchers to identify the studies that meet the inclusion criteria. the dispute was resolved through discussion and reaching an agreement. then, the full text of eligible articles was retrieved. articles approved based on at least 20 out of 22 items of the strobe (strengthening the reporting of observational studies in epidemiology) checklist were included in the study. finally, 24 articles that were in line with the research objectives were selected for an in-depth review.results: out of 24 studies, 11 reported quantitative sleep problems, 9 of which claimed that more than 70% of the elderly had sleep problems. the negative factors affecting the sleep quality of iranian older adults were presented and categorized based on personal, environmental, and occupational factors. eighteen articles addressed personal factors, where the most common factor was related to personal health issues. eleven articles reported environmental factors, where the most common factor was related to the physical environment. in three articles, the factors that had a negative effect on sleeping are occupational and included the change of sleeping place and not talking to others before going to bed.conclusion: personal factors (e.g. aging, female gender, disease), environmental factors (e.g. lack of communication with relatives and friends, inappropriate physical environment, and living in a nursing home), and occupational factors (e.g. change of sleeping place, hospitalization, and not talking to others before going to sleep) are negative factors affecting the sleep quality of the elderly in iran.