رابطه کارکردهای نظام سلامت با شیوع سندرم داون در مقیاس جهانی

اهداف سندرم داون یا تریزومی 21 یکی از رایج‌ترین اختلالات کروموزومی انسانی است که عملکردهای شناختی و مهارت‌های ارتباطی و رفتاری افراد را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. در سطح کلان، عوامل مختلفی می‌توانند بر شیوع و مرگ‌ومیر ناشی از سندرم داون در کشورهای جهان نقش داشته باشند. هدف از این مطالعه، بررسی ارتباط کارکردهای نظام‌های سلامت با شیوع و مرگ‌ومیر ناشی از سندرم داون در کشورهای جهان بود. روش بررسی این پژوهش یک مطالعه مقطعی بود که ازطریق تحلیل ثانویه داده‌های موجود انجام شد. داده‌های مربوط به 202 کشور در 6 منطقه جهان (آفریقا، مدیترانه شرقی، جنوب شرق آسیا، غرب اقیانوس آرام، اروپا و آمریکا) در سال 2019 تحلیل شدند. در این مطالعه از آزمون رگرسیون خطی به‌منظور شناسایی تعیین‌کننده‌های شیوع و مرگ‌ومیر ناشی از سندرم داون در نظام‌های سلامت استفاده شد. متغیرهای مستقل در این مطالعه براساس چارچوب سازمان بهداشت جهانی درمورد کارکرد‌های نظام‌های سلامت انتخاب شدند. براین‌اساس، 2 کارکرد تامین مالی و تولید منابع که به‌عنوان ورودی‌های یک نظام سلامت شناخته می‌شوند وارد مدل شدند. متغیرهای مربوط به کارکرد تامین مالی (براساس برابری قدرت خرید) عبارت بودند از سرانه هزینه‌های دولتی سلامت، سرانه هزینه‌های خصوصی سلامت و سرانه هزینه‌های خارجی سلامت. متغیرهای مربوط به تولید منابع براساس داده‌های موجود شامل تعداد پرستار و ماما، پزشک عمومی، پزشک متخصص، دندان‌پزشک، داروساز و فیزیوتراپ بودند. متغیر وابسته در این مطالعه شیوع و میزان مرگ‌ومیر ناشی از سندرم داون در کشورهای جهان بود. در این مطالعه هزینه‌های سلامت براساس برابری قدرت خرید بیان شدند. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار stata نسخه 14 استفاده شد. یافته‌ها منطقه آفریقا و کشورهای کم‌درآمد دارای بالاترین میزان مرگ‌ومیر ناشی از سندرم داون و منطقه اروپا و کشورهای با درآمد بالا دارای بالاترین میزان شیوع سندرم داون بودند. براساس داده‌های موجود، شیوع سندرم داون و مرگ‌ومیر ناشی از آن در ایران در سال 2019 به ترتیب 29/31 و 0/34 در 100 هزار نفر جمعیت بود که در مقایسه با کشورهای با درآمد بالا دارای شیوع کمتر و میزان مرگ‌ومیر بیشتری بود. روند 20 ساله شیوع سندرم داون در ایران در مقایسه با کشورهای با درآمد بالا از سال 2000 تا 2019 همواره کمتر بوده و در مقابل، میزان مرگ‌ومیر ناشی از سندرم داون در مقایسه با کشورهای با درآمد بالا در طول سال‌های مورد بررسی همواره بیشتر بوده است. تحلیل رگرسیون خطی نشان داد سرانه هزینه‌های دولتی (0/385=p<0/001، β) و خصوصی سلامت (0/354=p=0/02, β) مهم‌ترین پیش‌بینی‌کننده شیوع سندرم داون و 2 متغیر تعداد پرستار و ماما (0/607=p=0/014,β ) و تعداد پزشک متخصص ( 0/420=p=0/025, β) مهم‌ترین تعیین‌کننده‌های مرگ‌ومیر ناشی از سندرم داون در نظام‌های سلامت جهان بودند. نتیجه‌گیری نتایج مطالعه حاضر نشان داد بالا بودن میزان تامین مالی در نظام‌های سلامت می‌تواند نقش مهمی در افزایش شیوع سندرم داون در کشورها داشته باشد. در مقابل، تولید منابع (پرستار و پزشک متخصص) می‌تواند به‌طور معنی‌داری مرگ‌ومیر‌های ناشی از سندرم داون را در یک نظام سلامت پیش‌بینی کند. سازمان‌های بین‌المللی و دولت‌ها بایستی امکان بهره‌مندی عادلانه گروه‌های آسیب‌پذیر از خدمات سلامت را در کشورهای کم‌درآمد پایش کنند و اقدامات مورد نیاز را در جهت افزایش کیفیت زندگی این افراد در دستور کار خود قرار دهند. همچنین سیاست‌گذاران سلامت در ایران می‌توانند ازطریق اصلاح و بهبود پوشش‌های بیمه‌ای و توزیع عادلانه منابع، گام مهمی در جهت افزایش امید به زندگی افراد مبتلا به سندرم داون بردارند.

the relationship between health system functions and the prevalence of down syndrome on a global scale

objective: down syndrome or trisomy 21 is one of the most common human chromosomal disorders that affect cognitive functions, communication and behavioral skills. at the macro level, various factors can contribute to the down syndrome prevalence and mortality. this study aimed to investigate the association of health system functions with down syndrome prevalence and mortality worldwide.materials & methods: the study was a crosssectional study conducted based on the secondary analysis of existing data in 2019. data from 202 countries in six different regions (african region [afro], eastern mediterranean region [emro], european region [euro], southeast asia region [searo], western pacific region [wpro], and pan american health organization [paho]) were included in the study. data were extracted from the world health organization (who), the world bank and the institute for health metrics and evaluation databases. the adjusted linear regression analysis was used to examine the association between health systemrelated factors with prevalence of, and death due to down syndrome as the outcome variables. in the present study, two functions of health financing (domestic general government health expenditure [gghed] per capita in ppp [purchasing power parity] int$, domestic private health expenditure [phed] per capita in ppp int$, external health expenditure [ext] per capita in ppp int$) and health system resources (nurse and midwifery personnel, generalist medical practitioners [gmp], specialist medical practitioners [smp], pharmacists, dentists, physiotherapists) were included in the study as independent variables. we used the stata software version 14 to analyze results: africa and lowincome countries had the highest deaths due to down syndrome. on the other side, europe and highincome countries had the highest prevalence of down syndrome worldwide. according to the available data, iran had a lower prevalence (29.31 vs 38.44 per 100,000 population) and higher deaths (0.34 vs 0.32 per 100,000 population) compared to high income countries. the 20year trend of prevalence of, and deaths due to down syndrome in iran has always been lower and higher than highincome countries, respectively. linear regression analysis showed that gghed per capita (β=0.385, p<0.001) and phed per capita (β=0.354, p=0.02) could predict the prevalence of down syndrome significantly in the study countries. on the other hand, nurse and midwifery personnel (β=0.607, p=0.014) and number of smp (β=0.420, p=0.025) were associated with increased deaths from down syndrome in the included countries. conclusion: our findings showed gghed and phed are associated with a higher prevalence of down syndrome in health systems.  on the other hand, health system resources (nurses and smp) were the main predictors of death due to down syndrome in the included countries. international organizations and governments need to monitor and improve the equitable access of vulnerable groups to health services in lowincome countries.  improving health insurance coverage and equitable distribution of health resources is suggested to reduce deaths due to down syndrome in iran.