طراحی و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه «سنجش اختلالات اجتماعی/هیجانی/رفتاری کودکان مبتلا به لکنت پیش‌دبستانی (ویژه والدین)»

هدف: لکنت صرفاً رفتارهای گفتاری سطحی نیست، بلکه به‌گونه‌ای انکارناپذیر باعث ایجاد احساسات و عواطف منفی در فرد مبتلا به لکنت به‌ویژه کودکان نسبت به گفتارشان می‌شود. بنابراین این مطالعه در وهله اول، نیازمند یک ابزار مناسب و معتبر برای بررسی و اندازه‌گیری است تا این اثرات منفی، شناسایی و اندازه‌گیری شوند. سپس برای رفع یا کاهش آن‌ها، اقدامات لازم انجام شود. با توجه به افزایش نیاز بالینی و تحقیقاتی به ابزار‌های روا و پایا در زمینه لکنت به طراحی و اعتبار‌سنجی «پرسش‌نامه سنجش اختلالات اجتماعی/هیجانی/رفتاری کودکان مبتلا به لکنت پیش‌دبستانی (ویژه والدین) « پرداخته شده است. روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع روش‌شناختی و اعتبارسنجی است که به مدت 6 ماه در بهار و تابستان سال 1397 و در 3 مرحله در شهر اصفهان انجام شد و شرکت‌کنندگان شامل 60 نفر از والدین کودکان پیش‌دبستانی مبتلا به لکنت بودند که در حد خواندن و نوشتن سواد داشتند. سن کودکان‌ این والدین در بازه سنی 3 تا 5 سال و 11 ماه بود و شامل 36 کودک پسر و 24 کودک دختر بودند که به کلینیک‌های گفتاردرمانی شهر اصفهان مراجعه کرده بودند. در مرحله اول، مفهوم اختلالات اجتماعی، هیجانی و رفتاری اختلال لکنت تعیین شد که 10 نفر از والدین کودکان پیش‌دبستانی مبتلا به لکنت در آن مشارکت داشتند. به منظور جمع‌آوری اطلاعات از مصاحبه بدون ساختار و عمیق با انتهای باز استفاده شد. سپس با توجه به اطلاعات استخراج‌شده از مصاحبه‌های انجام‌شده، نظرات و پیشنهادات صاحب‌نظران حوزه روان‌شناسی و گفتار‌درمانی بر اساس مفاهیم اختلالات اجتماعی/هیجانی/رفتاری، سازه‌های اصلی پرسش‌نامه شامل سازه «رفتار سازش‌نایافته/فزون کنشی « ، »مهارت‌های اجتماعی « ،‌ »مهارت‌های ارتباطی »، »پرخاشگری «، «ترس » و «اضطراب جدایی » ایجاد و سپس تکمیل شد. در مرحله دوم، برای تعیین روایی صوری‌ با 10 نفر از صاحب‌نظران به‌صورت چهره به چهره مصاحبه شد. همچنین از 15 نفر متخصص (متفاوت از متخصصان مرحله قبل) در‌خواست شد تا هر آیتم را بر اساس طیف سه قسمتی بررسی کنند. روایی محتوا بر اساس شاخص نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوای کل (لاوشه) محاسبه شد. روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی بررسی شد و در مرحله آخر، همسانی درونی پرسش‌نامه به وسیله آلفای کرونباخ و ارزیابی ثبات آن به روش آزمون‌بازآزمون و با استفاده از شاخص همبستگی درون‌خوشه‌ای محاسبه شد.یافته‌ها: با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از مصاحبه‌های انجام‌شده و نظرات صاحب‌نظران حوزه روان‌شناسی و گفتار‌درمانی پرسش‌نامه مطالعه حاضر، ابتدا در 6 خرده‌آزمون و با مجموع گویه‌های اولیه از مصاحبه، شامل 61 آیتم طراحی شد که طبق نظر صاحب‌نظران با ادغام عبارات دارای مفاهیم هم‌پوشان، گویه‌های پرسش‌نامه به 40 عبارت کاهش یافت. در مرحله روایی صوری، آیتم‌های پرسش‌نامه بر اساس سطح دشواری (دشواری درک عبارات و کلمات)، میزان تناسب (تناسب و ارتباط مطلوب عبارات با ابعاد پرسش‌نامه) و ابهام (احتمال وجود برداشت‌های اشتباه از عبارات یا وجود نارسایی در معانی کلمات) بررسی و اصلاحات لازم انجام شد. همچنین تلاش شد تا از شیوه صحیح نگارش و جمله‌بندی منطقی برای نوشتن عبارات پرسش‌نامه استفاده شود. عبارات توسط تیم تحقیق، چندین بار بازخوانی و نظرات صاحب‌نظران اعمال شد و سپس توسط دو متخصص در زمینه ادبیات فارسی، بازنگری و تایید نهایی شد. روایی محتوایی پرسش‌نامه بر اساس شاخص نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوای کل (لاوشه) پرسش‌نامه به ترتیب معادل 76/0 و 90/0 به‌دست آمد. همسانی درونی پرسش‌نامه بر اساس ضریب آلفای کرونباخ برابر با 0/89 و ‌ثبات پرسش‌نامه، طبق روش آزمون‌باز‌آزمون و با استفاده از معیار شاخص همبستگی درون‌خوشه‌ای بیش از 0/7 و معنادار شناخته شد (001/p<0). در شاخص روایی سازه، با توجه به خروجی نرم‌افزار amos مقدار x2 محاسبه‌شده برابر با 631/25 است. وجود x2 پایین نشان‌دهنده برازش مناسب مدل است (000/p=0).نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه لکنت بر روابط اجتماعی، هیجانات و رفتارهای فرد مبتلا به لکنت تاثیر می‌گذارد و مهم‌ترین رده سنی در راستای کنترل و پیشگیری از این اختلالات، دوران کودکی و پیش از دبستان است، پرسش‌نامه حاضر به دلیل روایی و پایایی مناسب می‌تواند به‌عنوان یک ابزار قابل اعتماد شناخته شده و استفاده شود.

Design and Evaluation of Psychometric Properties of the “Assessment of Social, Emotional, and Behavioral Disorders in Preschool Children With Stuttering Questionnaire” (for Parents)

Objective: Stuttering is not just a speech disorder. It can cause negative feelings and emotions in a person especially in children. Therefore, we need a standard tool to identify, study and measure these negative effects and then try to eliminate or reduce them. Considering the increased clinical and research needs for a valid and reliable tool to assess the negative effect of stuttering in Iran, this study aims to design and validate a questionnaire (parents form) for assessment of social/emotional /behavioral disorders in preschool children with stuttering Materials Methods: This is a methodological study that was conducted in three steps in spring and summer of 2018 in Isfahan, Iran. Participants included 60 parents of preschool children with stuttering aged 3 to 5 years and 11 months (36 boys and 24 girls), who had referred to speech therapy clinics in Isfahan. In the first stage, 10 parents received indepth and openended interviews to collect information about social, emotional and behavioral disorders in children with stuttering. Afterwards, based on these information and the opinions of experts in psychology and speech therapy, the main constructs of the questionnaire were identified: uncompromising/ hyperactive behavior , social skills , communication skills , aggression , fear , and separation anxiety . In the second stage, in order to determine the face validity, 10 experts were interviewed face to face. In order to determine the content validity, 15 other experts were asked to examine each item according. Content validity was determined by calculating the content validity ratio (CVR), content validity index (CVI), and total content validity (Lawshe method). Confirmatory factor analysis was used to examine the construct validity. In the last step, the internal consistency was determined by calculating Cronbach #39;s alpha coefficient, and the relaibility was determined by testretest method and intraclass correlation coefficient (ICC)Results: The initial version consisted of 61 items and 6 subscales. According to the experts, by merging items with overlapping concepts, the number of items were reduced to 40. In the face validity assessment stage, items were examined based on difficulty, relevance, and ambiguity. The phrases were read several times, and the opinions of experts were applied. Then, it was reviewed by two experts in Persian literature and finally was approved. The CVR and CVI vaues were obtained 0.76 and 0.90, respectively. For its internal consistency, the Cronbach #39;s alpha coefficient was obtained 0.89 and ICC was more than 0.7 and significant (P<0.001). For the construct validity assessed in AMOS software, the calculated X2 was 631.25. The low number of X2 indicated a good fit of the model (P<0.000).Conclusion: The designed questionnaire has acceptable validity and reliability and can be used as a reliable and valid tool for assessing social/emotional/behavioral disorders in Iranian preschool children with stuttering.