اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر حرمت‌‌خود دانش‌آموزان دختر با آسیب بینایی

اهداف دانش‌آموزان با آسیب بینایی به دلیل مشکلاتی که در دست‌یابی به مهارت‌های اجتماعی، جهت‌یابی و تحرک مستقلانه دارند نگرش منفی نسبت به توانایی‌های خود پیدا می‌کنند. نگرش منفی این افراد نسبت به نابینایی موجب می‌شود آن‌ها در معرض خطر تنهایی، انزوای اجتماعی، افسردگی، اضطراب، کاهش امید به زندگی، عدم مشارکت در فعالیت‌های گروهی و حمایت اجتماعی پایین قرار گیرند. کمبود یا فقدان مهارت‌های اجتماعی موجب کاهش پذیرش اجتماعی و احساس واقعی از خویشتن می‌شود که به نوبه خود، می‌تواند حرمت‌‌خود را در دانش‌آموزان با آسیب بینایی کاهش دهد. استفاده از مداخله درمانی مناسب با هدف تامین سلامت روان و ارتقای حرمت‌‌خود می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات روان‌شناختی در این گروه از افراد جلوگیری کند. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد یکی از رویکردهای موج سوم رفتاردرمانی است که هدف آن کنترل موثر درد، رنج و تنش‌هایی است که فرد در زندگی با آن‌ها مواجه می‌شود و به فرد کمک می‌کند به جای تغییر شناخت، ارتباط روان‌شناختی خود را با افکار و احساسات افزایش دهد و سعی نماید با محیط و اجتماع سازگار شود. هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر حرمت‌‌خود دانش‌آموزان با آسیب بینایی در شهر تهران بود.روش بررسی پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه‌آزمایشی است که در آن از طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون با گروه کنترل به همراه پیگیری با فاصله زمانی دوماهه استفاده شد. نمونه پژوهش شامل 28 دانش‌آموز دختر سنین 14 تا 20 سال بود که از جامعه آماری دانش‌آموزان با آسیب بینایی شاغل به تحصیل در سال تحصیلی 99-1398 در مجتمع آموزشی شبانه‌روزی نابینایان نرجس انتخاب شدند. در شهر تهران، فقط یک مجتمع آموزشی دخترانه ویژه نابینایان وجود دارد و نمونه مطالعه‌شده به شیوه هدفمند با توجه به فرمول تعیین حجم نمونه و با احتمال ریزش (28 نفر) انتخاب شد. ابتدا 50 نفر از دانش‌آموزان پرسش‌نامه حرمت‌‌خود کوپر اسمیت را تکمیل کردند و پس از نمره‌گذاری پرسش‌نامه‌ها، 28 دانش‌آموز که نمره 23 یا پایین‌تر در پرسش‌نامه حرمت‌‌خود کسب کردند انتخاب و پس از همتاسازی بر مبنای سن و پایه تحصیلی به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. آزمودنی‌های گروه آزمایش (در دو گروه فرعی 7 نفره) طی هشت جلسه 75 دقیقه‌ای (دو جلسه در هفته) درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد را دریافت کردند، در حالی که گروه کنترل فقط در برنامه‌های رایج در مرکز شرکت نمودند. پس از پایان جلسات درمانی تمامی آزمودنی‌ها و دو ماه پس از آن آزمودنی‌های گروه آزمایش با استفاده از پرسش‌نامه حرمت‌‌خود مجدداً مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری و آزمون تی همبسته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری برای داده‌های حاصل از پرسش‌نامه حرمت‌‌خود نشان داد شرکت دانش‌آموزان دختر با آسیب بینایی در جلسات درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد موجب افزایش معنی‌دار (0/001>p) حرمت‌‌خود (عمومی، خانوادگی، اجتماعی، تحصیلی) شده است. در واقع، با توجه به ضرایب اتا می‌توان نتیجه گرفت که بر اساس داده‌های پرسش‌نامه، به ترتیب 71، 78، 78 و 72 درصد از تغییرات حرمت‌‌خود (عمومی، خانوادگی، اجتماعی و تحصیلی) در دانش‌آموزان با آسیب بینایی با توجه به شرکت آن‌ها در جلسات درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد قابل تبیین است. نتایج آزمون تی همبسته برای مقایسه حرمت‌‌خود گروه آزمایش در موقعیت‌های پس‌آزمون و پیگیری نشان داد اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر حرمت‌‌خود (عمومی، اجتماعی، خانوادگی و تحصیلی) در گروه آزمایش پس از دو ماه پیگیری، پایدار باقی مانده است (0/05 نتیجه‌گیری با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر نتیجه گرفته می‌شود که درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد می‌تواند در تنظیم و سیاست‌گذاری برنامه‌‌های آموزش دانش‌آموزان با آسیب بینایی استفاده شود. همچنین متخصصانی که با این گروه از افراد سروکار دارند می‌توانند از این رویکرد درمانی به عنوان راهکاری عملی در جهت بهبود حرمت‌‌خود و سازگاری خانوادگی، اجتماعی و تحصیلی در آن‌ها بهره‌مند شوند. افزون بر آن، گنجاندن این برنامه در کنار آموزش برنامه‌های توانمندسازی متداول می‌تواند به ارتقای حرمت‌‌خود و افزایش عملکرد مثبت دانش‌آموزان با آسیب بینایی در حیطه‌های اجتماعی، تحصیلی و خانوادگی منجر شود و به آن‌ها کمک کند تا یاد بگیرند با استفاده از مهار افکار و احساسات خود از وخیم‌تر شدن مشکلات پیشگیری نمایند و بتوانند پس از پذیرش افکار و احساسات ناخوشایند خود، تغییرات رفتاری را بپذیرند.

The Effectiveness of Acceptance and Commitment Group Therapy on the Self-esteem of Girls With Visual Impairment

Objective Students with visual impairments have built negative attitudes towards their abilities due to difficulties in achieving social skills, orientation, and independent mobility. Their negative attitude towards blindness puts them at highrisk developing loneliness, social isolation, depression, anxiety, decreased life expentancy, no participation in group activities, and low levels of social support. Lack or no social skill reduces social acceptance and real feeling about themselves, which in turn reduces selfesteem in students with visual impaiments. Using appropriate therapeutic intervention with the aim of ensuring mental health as well as promoting selfesteem can prevent many psychological problems in these people. The acceptance and commitment therapy (ACT) is one of the third wave approaches to behavioral therapy that aims to control effectively the pain, suffering and stress that a person faces in the life. The acceptance and commitment therapy helps the person increases her psychological relations with herself and her feelings, trying to adapt to the environment and community instead of changing her cognition. The present study aimed to determine the effectiveness of the acceptance and commitment group therapy on selfesteem of students with visual impairment in Tehran City. Materials Methods The present study was a quasiexperimental study in which a pretestposttest design with a control group used along with a twomonth followup. The sample was consisted of twentyeight 1420 year old female students who was selected from the population of students with visual impairment studying in the schooling year of 20192020 in Narjes dayandnight school for the blind individuals. In Tehran, there is only one school for female blind students and the sample purposefully selected according to the probability of sample rsquo;s dropout. At first, 50 students completed the Cooper Smith SelfEsteem Questionnaire (CSSEQ) and after scoring the CSSEQ, twentyeigth students selected according to receiving a score of 23 or lower in the CSSEQ. All subjects matched based on their age and grade, then randomly assigned to the experimental and the control group. The experimental group (two subgroups consisted of seven people in each) participated in eight therapeutic sessions (twice a week and 75 minutes for per session) and received the acceptance and commitment group therapy while the control group participated only in the mainstream programs at the school. At the end of the therapeutic sessions all subjects completed the CSSEQ again and the experimental group completed CSSEQ after two months followup.The multiple analysis of covariance (MANCOVA) used for analyzing the obtained data. Furthermore, for comparing the posttest and followup situations in the experimental group the related ttest used. Results The results of multiple analysis of covariance for the data obtained from the selfesteem questionnaire showed that the participation of female students with visual impairment in the acceptance and commitment group therapy sessions led to significant increase (P<0.001) in selfesteem (general, family, social, and educational) of them. In fact, according to Eta quotient, 71%, 78%, 78%, and 72% of variation in selfesteem (general, family, social, and educational respectively) of the experimental group can be explained by participating in the acceptance and commitment group therapy sessions. The results of the related ttest for comparing the selfesteem of the experimental group in post test and followup situations showed that the effectiveness of group therapy based on acceptance and commitment has been lasted on the selfesteem (general, family, social, and educational) of the experimental group after two months followup later (P>0.05). Conclusion We conclude according to the findings of the present study that the acceptance and commitment group therapy can use for planning and policy making instructional courses suitable for students with visual impairments. Furthermore, the specialists who are working with these children can use the ACT as a practical technique for improving selfesteem and the adaptation in many areas such as family, social and educational areas in students with visual impaiments. Additionally, the ACT recommend improving selfesteem and positive performance of students with visual impairment in social, educational and family areas along side the routin instructional couses. However, the acceptance and commitment group therapy helps the students with visual impairment know how to control their thoughts and feelings in order to prevent problems from getting worse. This therapeutic method helpls them to accept their behavioral changes through accepting the unpleasant thoughts and feelings.